Liefde voor molens Ammerstol, Nieuw-Lekkerland en Alblasserdam

Wanneer je als fietser aan Alblasserdam denkt, kan het haast niet anders of je denkt aan molens. Het uitgestrekte veengebied wordt doorsneden door sloten, vaarten en twee kleine riviertjes: de Alblas en de Giessen. De omgeving ontleent haar karakteristieke, historische identiteit met name aan de vele molens die langs de Kinderdijk in Nieuw-Lekkerland staan. De molens staan op de Werelderfgoedlijst en zijn beeldbepalend voor de omgeving. Al deze molens hebben er voor gezorgd dat het overtollige water, wat de Alblasserwaard bereikte wanneer er overstromingen optraden, omhoog werd gepompt. Via sluizen werd het dan in de rivier geloosd. Dat gebeurde in de Tweede Wereldoorlog zelfs zonder elektrische hulp. De negentienmolens die je rond de Kinderdijk kunt vinden zijn: Nederwaard No. 1, Nederwaard No. 2 (museum), Nederwaard No. 3, Nederwaard No. 4, Nederwaard No. 5, Nederwaard No. 6, Nederwaard No. 7 en Nederwaard No. 8. Al deze molens werden in 1738 gebouwd. Het zijn mooie, ronde, stenen grondzeilers met een ijzeren scheprad die de lage boezem van de Nederwaard bemalen. Van de molens is nummer 8 de enige molen die nooit is verhoogd en daardoor zijn de roedes van deze grondzeiler korter dan die van de rest. Ook Overwaard No. 1, Overwaard No. 2, Overwaard No. 3, Overwaard No.4, Overwaard No. 5, Overwaard No. 6, Overwaard No. 7 en Overwaard No. 8 zijn indrukwekkend om te zien. Ook deze molens zijn grondzeilers, maar hebben een achtkante romp. In nummer 2 vond in 1981 een ongeluk met een gasfles plaats en die molen brandde dan ook af. De molen werd herbouwd en officieel in bedrijf gesteld door prins Claus in 1985. De molens worden gebruikt om de lage boezem van de Overwaard te bemalen, maar er zijn ook enkele molens in gebruik als woning. De andere molens rond de Kinderdijk zijn De Blokker, de Hoge Molen en de Kleine Molen. Alle drie zijn het grondzeilers, maar De Blokker, die ook wel de Blokweerse Molen wordt genoemd, is een vreemde eend in de bijt, doordat het een wipmolen is in plaats van een ronde stenen molen of een achtkant. De molens langs de Kinderdijk zijn niet de enige molens die je op je fietstocht tegen zult komen. Nabij Streefkerk staat molen De Liefde, een stellingmolen uit 1893. De molen wordt ook ook wel ‘In Liefde Draaiende’ genoemd en droeg eerder de naam ‘De Hoop’. Het is een achtkante stellingmolen uit 1893, die een houten onderbouw heeft. De Liefde werd gebouwd om een achtkante grondzeiler die in vlammen opging te vervangen en was tot ongeveer 1970 in bedrijf. Van de Kleine Molen, ook wel Kleine Tiendweg Molen genoemd, is het bouwjaar onbekend. Wat wel bekend is, is dat de wipmolen vroeger onderdeel was van een molengang met drie onder- en twee bovenmolens. Daarbij kan worden vastgesteld dat molen in elk geval dateert van voor 1751. In 1977/1978 werd de molen gerestaureerd. De molen is maalvaardig in circuit, omdat de twee bovenmolens die het water afvoerden door brand zijn verwoest. Om en nabij 1761 werd de Achtkante Molen van Streefkerk gebouwd. De molen is van hout en met riet gedekt. De molen was tot 1951 in bedrijf en werd in 1970/1971 ingrijpend gerestaureerd. Zo werd hij weer volledig maalvaardig gemaakt en kon hij in 1972 weer op volle toeren draaien. Tegenwoordig draait de molen in circuit, omdat het water niet meer uitgemalen kan worden. Je komt niet alleen molens tegen die nog in goede staat bij, maar je zult ook molenruïnes zien. De Regt (romp/restant) en de Fundering Sluismolen (romp/restant) zijn sprekende voorbeelden. De laatste vormt het overblijfsel van een wipmolen die in juni 1979 geheel afbrandde. De schade was zo groot dat hij nooit hersteld is, maar de molen werd al eerder (in 1970) onttakeld was daarmee toch al zijn functie verloren. De fundering van de molen is bewaard gebleven als rijksmonument. Tijdens het tweede deel van de route kom je in Groot-Ammers ook nog een goed behouden molengang van drie wipmolens tegen: de Achterlandse Molen, de Graaflandse Molen, de Gelkenes Molen. Van de molens wordt vermoed dat ze rond 1596 of zelfs al eerder werden gebouwd. De drie molentjes hebben de polder Liesveld tot 1965 bemalen. Als laatste molen op de route staat de Achtkante Molen. Ook deze molen staat in Groot-Ammers, maar hij valt tussen de vorige wipmolens op door zijn vorm. De molen uit 1805 vervangt een wipmolen, die eerder dat jaar afbrandde. Ook deze molen bemaalde tot medio jaren zeventig van de twintigste eeuw de polder Liesveld.