Door de bergen in Valkenburg

De bergen beginnen in Zuid-Limburg! Tussen Valkenburg, Maastricht en Margraten maak je hier een sportieve ronde. De heuvels en de authentieke (sterk Bourgondisch gekruide!) cultuur geven veel Nederlanders het gevoel dat ze binnen de landsgrenzen toch in het buitenland op vakantie zijn. Laat je verwonderen door de natuurpacht van Nationaal Landschap Zuid-Limburg. De beloning van een klim naar een heuveltop is het waard, want je wordt beloond met prachtige uitzichten over een groen landschap, waarin pittoreske dorpjes en het gezellige Maastricht aan de horizon te zien zijn, terwijl het naar beneden rijden je geen enkele inspanning meer kost. Na de afdaling van de Cauberg beland je in Valkenburg, de stad die met vijf WK’s en twee aankomstplaatsen in de Tour de France een rijke wielergeschiedenis kent. Maar de historie heeft ook andere sporen nagelaten, zoals de ruïne van Kasteel Valkenburg. De ruïne lig op de Heunsberg en is één van de weinig overgebleven hoogteburchten in Nederland. Het kasteel, dat omstreeks 1115 werd gebouwd, werd tot drie keer toe verwoest. De laatste keer dat het mis ging, was tijdens de Tachtigjarige Oorlog. Nadat de vesting met veel moeite was heroverd op de Franse troepen, werd besloten om de burcht op te blazen om strategische redenen. Slechts de stadswallen, twee van de zes stadspoorten en een deel van de ronde toren bleven er van over. Puin en rotsblokken van de kasteelruïne werden gebruikt om het stadje Valkenburg weer op te bouwen. Je passeert rijksmonument de Kruitmolen, een watermolen die gebruik maakt van de stroming van het riviertje de Geul. In 1820 werd toestemming verleend voor het bouwen van deze molen. In eerste instantie werd met deze watermolen buskruit geproduceerd, later werd dit papier en uiteindelijk wekt de molen nu elektriciteit op. Even later rij je langs landgoed Strabach. Deze besloten hoeve komt al voor op een kadastrale kaart uit 1825. Vervolgens kom je bij Chateau Sint Gerlach. Dit complex werd in de twaalfde eeuw gebouwd als klooster. In 1574, tijdens de Tachtigjarige Oorlog, verwoestte Lodewijk van Nassau het gebouw tijdens een veldtocht tegen de Spanjaarden. In 1661 kwam het klooster opnieuw in Spaanse handen, pas in 1786 is het weer in Hollands bezit. In de negentiende eeuw werd het klooster omgebouwd tot kasteel. Als je voor de tweede keer de Geul oversteekt, passeer je de Geulhemermolen. Deze middenslagmolen werd in 1244 gebouwd en gebruikt om koren te malen. In 1588 is de molen verpacht voor drie vaten goede rogge per week voor een periode van drie jaar. Een contract uit 1632 laat zien dat de pachtprijs uiteindelijk niet meer betaald werd in natura maar met geld, namelijk honderd rijksdaalders in termijnen van een half jaar. Uiteindelijk kreeg Arnold Joseph Quaedvlieg het eeuwigdurend erfpacht van de molen. Om dit moment vast te leggen liet hij het jaartal 1768 op de molen zetten. De route leidt je verder richting Maastricht. Maar net als je de stad in denkt te rijden, buig je af richting buurtschap Sint-Anthoniusbank die uit ongeveer 40 huizen bestaat. Hier zijn veel historische elementen te vinden, zoals twee gesloten carréboerderijen, een monumentale hoeve uit de zeventiende eeuw, een voormalig klooster waarin appartementen zijn gemaakt en een oude hoeve met restanten van een vierkante toren en een overdekte waterput. Iets verder kom je langs Huis Blankenberg. Dit kasteel is rond 1825 gebouwd op de fundamenten van een middeleeuwse vesting. Op de route passeer je ook de Van Tienhovenmolen. De ronde stenen beltmolen werd in 1855 gebouwd met als doel graan te malen. Deze molen is uniek in Nederland; het is de enige molen die volledig uit mergel werd opgetrokken. In de Steenkolenmijn Daalhemergroeve maak je kennis met het mijnwerkersleven in Zuid-Limburg. Het laatste stukje terug ga je omhoog tegen de Cauberg op, de heuvel die nog steeds zo’n historische rol speelt in de wielersport en al meer dan 10 jaar de finishplaats is van de Amstel Gold Race. Kun jij hem aan?