Ambachten en lekkernijen in Noord-Groningen

Warffum is een heel oud dorp, met een geschiedenis die teruggaat tot de zesde eeuw voor Christus. Het dorp lag toen nog pal aan de kust. De eerste bewoners waren boeren die zich vestigden op de grote, hoge kwelderwal. Om zich voldoende te beschermen tegen gevaar van de zee verhoogden de vroege Warffumers hun woonplaatsen. Er ontstonden kunstmatige heuvels, opgeworpen om bij hoogwater een droge plek te hebben. Een aantal van deze wierden werd met elkaar verbonden.

Zo ontstond het wierdedorp Warffum, omringd door een krans van huiswierden. Qua omvang en hoogte is Warffum een van de grootste wierdedorpen van Nederland. Pas rond 1200 werden in dit gebied de eerste dijken aangelegd.

In Warffum werd ook al vroeg recht gesproken. Warf is een oud Fries woord voor een volksvergadering waar recht werd gesproken. Een andere verklaring voor de plaatsnaam Warffum is warf in de betekenis van hoogte of verhoging en um als heem of woonplaats. In het geval van Warffum is ook een combinatie van beide verklaringen mogelijk: een verhoogde plaats waar recht wordt gesproken.

Al in de 11e eeuw werd hier de eerste kerk gebouwd, maar de huidige kerktoren van Warffum dateert van 1638. Deze ongeveer 45 meter hoge toren met een windvaan in de vorm van een zeepaard is een belangrijk herkenningsteken. De pastoor die in de Weem of pastorieboerderij woonde, was een belangrijk persoon in het dorp. De middeleeuwse Weem van Warffum – nu Pastorieweg 24 – is bewaard gebleven en fraai gerestaureerd. Geniet van de molen De Lelie, een mooie molen in deze omgeving.

Maar natuurlijk is Pieterburen nog het meest bekend van de Zeehondencrèche. Vanaf de oprichting van de Zeehondencrèche in 1971 vangt Lenie 't Hart zieke en gewonde zeehonden op in Pieterburen. Het opvangcentrum heeft zich inmiddels van een eenvoudige opvang voor jonge zeehonden ontwikkeld tot een op wetenschappelijk onderzoek gebaseerd zeehondenziekenhuis dat werkt met alle bijbehorende faciliteiten zoals quarantaines, een laboratorium, een apotheek en alle denkbare onderzoeksapparatuur. Alle opgevangen zeehonden worden na een verblijf van enkele weken tot maximaal enkele maanden weer uitgezet in zee. Geen enkel dier blijft in gevangenschap en er wordt zeker niet met zeehonden gefokt.

Daarna fiets je weer verder, door kleine gehuchtjes naar Houwerzijl, aan de rand van Nationaal Park Lauwersmeer. Ook hier kun je weer afstappen voor een bijzonder adresje: De Theefabriek, een unieke combinatie van Nederlands enige theemuseum, een sfeervolle theeschenkerij met wellicht de meest uitgebreide theekaart ter wereld en een geurige theewinkel... een paradijs voor de theeliefhebber!

De Theefabriek is gevestigd in de voormalige kerk en pastorie van het pittoreske dorpje, in 1989 gekocht voor het symbolische bedrag van 1 gulden (45 eurocent) en nu uitgegroeid tot een ware thee-attractie waar jaarlijks ongeveer 50.000 bezoekers komen.

We blijven even in culinaire sferen, want een eindje verderop, in het leuke Eenrum, leer je waar Abraham de mosterd haalt: bij Abrahams Mosterdmakerij! Hoe mosterd gemaakt wordt, weten veel mensen niet, maar Abrahams Mosterdmakerij geeft het antwoord. In het naastgelegen restaurant kan na een bezoek gedineerd worden, waar natuurlijk de ambachtelijke gemaakte mosterd niet ontbreekt!

Zoek je nog een romantisch kaarsje voor op tafel om te genieten van je mosterd en thee, dan kun je bij Kaarsenmakerij Wilhelmus zelf kaarsen maken in allerlei kleuren en maten. Onder leiding van deskundige hulp maak je de mooiste kaarsen. Bovendien mag je van alles vragen, zodat je na afloop ook alles weet over dit ambacht. Thuis kun je nagenieten: de zelfgemaakte kaarsen mogen meegenomen worden!

Neem ook een kijkje in de Laurentius Kerk. Een forse kerk voor een niet al te groot dorp, omzoomd door een kerkhof op een wierde. Grotendeels van baksteen gebouwd in de 13e eeuw in romano-gotische stijl. Van de oorspronkelijke ingangen is alleen de zuidelijke over. Als baken van ruim 50 meter hoog is er de 17e eeuwse toren.

Heb je zin in nog een laatste bezoekje, kijk dan binnen bij De Kleine Plantage, een kleinschalige kwekerij met tuinen gelegen op het Groningse Hoogeland, even buiten het dorp Eenrum. In ruim 25 jaar hebben Eric Spruit en Fleur van Zonneveld De Kleine Plantage tot een toonaangevende kwekerij gemaakt, bekend tot ver over de grenzen. Typerend voor De Kleine Plantage is het samengaan van tuin en kwekerij. De vele bijzondere planten die gekweekt worden, zijn in hun volwassen vorm te bewonderen in de tuinen en op de moerbedden. De vaste planten, die zij aanbieden, hebben een natuurlijke uitstraling, vertonen een harmonieuze verhouding tussen blad, bloem en de groeiwijze.