Een bezoek aan Valkenburg

Fietsen door Limburg betekent fietsen over heuvels, waar je een gevecht tegen de pieken levert en vervolgens soepel van de dalen glijdt. Je belandt van de ene markante plek uit de geschiedenis bij de volgende en je ziet heel veel belangrijke locaties. Het glooiende karakter van het landschap geeft je het idee dat je in het buitenland bent. Je komt door kleine kerkdorpjes en wijngaarden zoals het bijzondere Wahlwiller waar je de sfeer proeft van het bourgondische buitenleven in Limburg.

Daarna volg je natuurgebied het Geuldal. Door de wisselende natte en droge bodem is er een bijzondere flora en fauna te ontdekken. Naast natte hooilanden en otterbloemgraslanden, rietsorchis en de enige echte koekoeksbloem is er plaatselijk ook een zogenaamde zinkflora. Je vindt er bijvoorbeeld zinkviooltjes en zinkboerenkers. Het Geuldal kent ook een gevarieerd dierenleven zoals de vroedmeesterpad, geelbuik-, en kamsalamander, hazelmuis, das, grauwe klauwier, appelvink, grote gele kwikstaart, steenuil en vele vlinders zoals de veldparelmoervlinder.

De geschiedenis van kasteel Wylre in het gelijknamige dorp gaat helemaal terug tot 1040. Inmiddels is kasteel Wylre 'kasteel' geen echt kasteel meer, maar eerder een riant herenhuis dat omgeven wordt door een gracht. Rondom het pand ligt een prachtige tuin, met aan de achterzijde enkele terrassen die in 1910 werden aangelegd. Het hoofdgebouw en de bijgebouwen staan allemaal op de Rijksmonumentenlijst.

Als je 31 kilometer gefietst hebt, kom je bij drie indrukwekkende panden die op korte afstand van elkaar liggen. Eerst is daar het middeleeuwse kasteel Genhoes dat schitterend is ingebed in het Geuldal. Het kasteel wordt met liefde onderhouden in is in goede staat. Ook de historische kasteeltuin Oud-Valkenburg is in oude glorie hersteld waarbij nog enkele monumentale bonen resteren.
Vervolgens kom je bij kasteel Schaloen, oorspronkelijk uit de 14e eeuw en rechthoekig gebouwd. De verschillende soorten mergel waaruit het pand opgetrokken is, leert ons dat het gebouw verschillende her- en verbouwingen heeft ondergaan. In 1575 heeft er een flinke brand gewoed, in 1656 werd het gerestaureerd na jarenlange leegstand, in 1894 werd er opnieuw gerestaureerd en dit maal in neogotische stijl en kreeg het kasteel het uiterlijk zoals het anno 2014 nog te zien is.

Aan de zuidzijde stroomt de kronkelende Molenbeek, die in de zestiende eeuw nog de hoofdstroom van de Geul was. Aan deze beek werd in 1701 de waterkorenmolen Schaloensmolen gebouwd, de laatste banmolen van Oud-Valkenburg en Schin op Geul. Aan het einde van de jaren vijftig werd de molen stilgelegd. Na jarenlange stilstand knapte een groep vrijwilligers de molen weer op, zonder de maalfunctie te herstellen. Bij de molen werd een heemtuin aangelegd die tegenwoordig nog steeds opengesteld is voor bezoekers.
De bekende toeristische trekpleister Valkenburg met haar markante kasteelruïne dat boven de stad uitkijkt, heeft behalve vele terrassen in de binnenstad ook mooie bezienswaardigheden.

De Franse Molen is een watermolen en een rijksmonument dat midden in Valkenburg ligt. Deze werd in 1804 werd op de rechteroever van de Geul gebouwd, door de fransman Fertrand Loisel. Vanwege diens afkomst werd de 'Franse Molen' als zodanig gedoopt. De molen werd gebruikt als korenmolen en kreeg in 1929 een nieuw ijzeren waterrad. Kort na de Tweede Wereldoorlog werd de molen stilgelegd. Zoals veel andere markante locaties is ook dit pand een rijksmonument.

De Oude Molen wordt ook wel de Banmolen genoemd. Het exacte bouwjaar is onbekend, maar men weet wel dat in 1860 het deel van de molen dat op de linkeroever lag, is afgebroken. Er werd een groot molengebouw van mergelsteen voor in de plaats gezet. In 1901 brandde de watermolen af, waardoor hij herbouwd moest worden. Daarbij werd de gelegenheid aangegrepen om het waterrad te vervangen door een turbine, die in 1919 geleverd werd. Toen de Oude Molen in 1960 stil kwam te staan raakte hij in verval. Sinds 1984 maalt het Rijksmonument weer op biologische wijze tarwe. Ook wordt de molen gebruikt om elektriciteit mee op te wekken.