Culturele route Heerde II

Weidevogelgebied hoogwatergeul (tussen knooppunt 74 en 92)
Midden in de hoogwatergeul ligt het weidevogelgebied. Dit is het gebied ten oosten van de Westdijk tussen de Werverdijk (knooppunt 74) en de Ziebroekseweg (knooppunt 92). Hier broeden in het voorjaar veel weidevogels zoals grutto's, wulpen, kievieten, tureluurs en scholeksters. Midden in de geul ziet u ook de nieuw gegraven Geulwetering. Deze is net als de Grote Wetering voorzien van een natuurvriendelijke oever hetgeen bijdraagt aan de stand van de weidevogels. 

Ter hoogte van de Breeweg (tussen knooppunt 74 en 86) ligt een gebied met een verhoogde grondwaterstand waardoor weidevogels gemakkelijker hun voedsel kunnen vinden. Hier vindt u aan de westkant tevens een zwaluwwand en een vogelkijkhut. Van hieruit kunt u niet alleen de weidevogels observeren maar ook de verschillende watervogels in de landschapszone tussen de Westdijk en de Grote wetering.

Kerk van Vorchten (nabij knooppunt 66)
Dit is de oudste kerk die in Nederland nog in gebruik is. Het oudste gedeelte van het kerkje stamt van vóór het jaar 900 en is van tufsteen gemaakt. Het staat op een terp en dateert van voor de bedijking. De toren en het schip stammen uit de 13e eeuw. In de 14e eeuw kreeg het schip de huidige kapconstructie, waarbij de muren werden verhoogd en het koor werd vergroot en in de loop van de 15e eeuw kreeg het gotische koor zijn markante verhoogde vorm. Als de deur open is bent u welkom om binnen rond te kijken.

Rivierfront Veessen (nabij knooppunt 51)
In het kader van de Gebiedsontwikkeling Veessen-Wapenveld is de afgelopen jaren gewerkt aan het project 'Rivierfront Veessen'. Het doel van het project was om een kwalitatieve slag te maken in het rivierfront, met behoud en versterking van landschappelijke waarden. Het Rivierfront biedt plaats aan (water)recreanten in de jachthaven, wandelaars (het klompenpad voert langs het Rivierfront) fietsers, natuur- en rustzoekers en de bewoners van Veessen. Met het Kozakken fiets-wandel veer kunt u naar de overkant (Overijssel) Fortmont varen. U komt daar in het unieke natuurontwikkelingsgebied de Duursche Waarden en kunt het informatiecentrum IJssel Den Nul bezoeken.

Schipbrug Kozakkenregiment Basjkieren 1813-1814 (nabij knooppunt 51)
Twee eeuwen geleden bevrijdden de geallieerde Russische en Pruisische troepen Nederland van het Napoleontische juk. Het kleurrijke kozakkenregiment uit Basjkortostan – boogschietende steppenruiters met lange lansen –, dat gelegerd was in Wijhe, wisten door de Franse linies Amsterdam te bereiken. De schipbrug, die zij over de IJssel gelegd hebben – vlakbij het huidige Kozakkenveer –, heeft 2,5 maand stand gehouden. Het levensgrote ruiterbeeld bij de haven van Veessen en de bivaktent met het beeld van de stoutmoedige bevelhebber, Gen. Alexander von Benckendorff, in Wijhe, herinnert aan deze geschiedenis.

Mölle van Bats/Stoom van Jan (tussen knooppunt 51 en 58)
De windkorenmolen van Veessen is gebouwd in 1779 en genoemd naar de laatste beroepsmolenaar Lubbertus (Bats) Langevoord. De Stoom die er in 1888 naast is gebouwd, is een geheel zelfstandige machinale malerij oorspronkelijk op stoomkracht en nu met een antieke dieselmotor. De Stoom was nodig voor de windstille momenten en is tegenwoordig genoemd naar de broer van Bats, Jan. Zowel met de molen als met de Stoom wordt nog gemalen. Als de deur open is, mag u de molen en de Stoom bezoeken.

Hoogwatergeul (tussen knooppunt 97 en 28)
Heel bijzonder is de hoogwatergeul tussen Veessen en Wapenveld. Deze ‘Veluwse Deltawerken’zijn opgeleverd in 2017 als onderdeel van het nationale programma Ruimte voor de Rivier, dat Nederland beschermd tegen overstromingen. Bij extreem hoog water worden de kleppen onder de Tolbrug (Kerkdijk) opengezet. Het rivierwater stroomt dan het gebied in tussen de twee dijken tot aan de uitlaat bij Wapenveld. Hiermee wordt het waterniveau in de IJssel tot maximaal 71 centimeter verlaagd en wordt overstroming in het hele gebied tot aan Deventer voorkomen. Naar verwachting gebeurt dit eens in een mensenleven.

Apeldoorns Kanaal
Koning Willem I (1772-1843) heeft deze vaarweg laten graven van Apeldoorn naar de IJssel bij Hattem. In 1829 is het kanaal in gebruik genomen en het is in 1972 voor de beroepsvaart gesloten. Er zijn plannen om de waterweg weer bevaarbaar te maken voor recreatievaart.

Landgoed De Bonenburg (tussen knooppunt 04 en 94)
De zeventiende-eeuwse ambtsjonker van Heerde stichtte dit huis dat hij zijn eigen naam gaf; Bonenburg. In 1953 kocht het Geldersch Landschap het omringende landgoed. Het huis draagt in muurankers aan de achterzijde nog het jaartal 1633. Het had oorspronkelijk een trapgevel en een Gelderse top met pinakels. Een ingrijpende verbouwing, omstreeks 1850, heeft aan het huis een overwegend negentiende-eeuws karakter gegeven. Naast het huis ligt ook een aardige negentiende eeuwse theekoepel.

Johanneskerk (nabij knooppunt 94)
Dorpsstraat 31
Deze kerk in hartje Heerde is oorspronkelijk gewijd aan Johannes de Evangelist. Hier zou al in 1176 een kerkgebouw hebben gestaan. In de 15e eeuw werden kerk en toren gebouwd. De kerk is diverse keren verbouwd, waarbij de toren en een deel van het koor bewaard zijn gebleven. Gedurende de maanden juli en augustus is de kerk open voor bezoekers op dinsdag- en zaterdagmiddag van 13.30 tot 16.00 uur. 

Villa Jacoba (nabij knooppunt 94)
Dorpsstraat 55
Villa Jacoba werd in 1883 gebouwd als woonhuis en kantoor. Het is een blokvormig gebouw, zoals in de tijd van de bouw gebruikelijk was en sluit aan bij de overige bebouwing rond de Brink (Welgelegen uit 1867 en aan de overkant de voormalige pastorie van de Nederlands Hervormde Kerk). De naam werd in de twintiger jaren aan het pand gegeven door de weduwe van Jacob Cornelissen.

Vosbergen (knooppunt 91)
Kasteel Vosbergen is een omgracht edelmanshuis. Het bestaat uit twee tegen elkaar aangebouwde vleugels voorzien van trapgevels, en is omringd door een dubbele grachtengordel. De oudste delen van het huis werden waarschijnlijk gebouwd aan het einde van de 15e eeuw. Toen was Vosbergen slechts een stenen opslagruimte. Na 1600 is het huis bewoonbaar gemaakt. Op het landgoed speelden akkerbouw en veeteelt een belangrijke rol, maar ook de papierindustrie was belangrijk op Vosbergen. Het kasteel wordt tegenwoordig gebruikt als woonhuis, kantoor en ook als trouwlocatie.

Molen de Vlijt (tussen knooppunt 72 en 82)
De historie van de molen gaat terug tot 1448. Rond 1600 werd de molen verplaatst naar de huidige locatie. In de eerste kerstnacht 1980 brandde molen de Vlijt tot de grond toe af. In 1984 werd een nieuwe molen geopend. Nu maakt de molen deel uit van ´Vrieze´s Erfgoed´. De naam ‘Vrieze’s Erfgoed’ is gekozen als eerbetoon aan de drie generaties Vrieze die de molen sinds 1888 in eigendom hadden. Willem Vrieze, de laatste molenaar, schonk dit bezit aan de gemeenschap Wapenveld.

Route aangeboden door: Wij zijn Heerde