Route door Utrecht

Oude NS Wandeling Amelisweerd, die ook langs Museum Oud Amelisweerd voert

Voordat u gaat wandelen ...

Inleiding
Het Wandelplatform-LAW heeft in samenwerking met de Nederlandse Spoorwegen een serie wandeltochten van station naar station samengesteld. Deze NS-wandeltochten volgen een gedeelte van een Lange-Afstand-Wandelpad (LAW). De route Amelisweerd loopt samen met het Utrechtpad (streekpad 13, een route van 163 km door de provincie Utrecht en de Gelderse Vallei). U begint bij het Centraal Station in Utrecht en wandelt langs de Oude Gracht en de Kromme Rijn de stad uit. Via het jaagpad langs de Kromme Rijn en het landgoed Amelisweerd komt u na ongeveer 15 km uit bij station Bunnik. Het is mogelijk de route in te korten door na 7, 10 of na 12 km de bus terug te nemen naar station Utrecht Centraal. Ook kunt u de route inkorten door bij het landgoed Nieuw Amelisweerd een klein gedeelte van de route over te slaan. De lengte van de route is dan 13 km.

Routebeschrijving
De beschrijving van de wandeling is in kleinere stukken opgedeeld. Deze stukjes worden met geel-rode blokjes aangegeven. De tekst van de routebeschrijving wordt afgewisseld met korte achtergrondinformatie over bezienswaardigheden, natuur en landschap. Deze informatie is rood gedrukt en wordt met nummers aangeduid. De nummers in de tekst vindt u terug op het kaar

Markering van de route
De eerste kilometer wordt de route aangegeven met geel-rode tekens met een NSlogo. Vanaf de Lichte Gaard is de route gemarkeerd met geel-rode markeringen van het Utrechtpad. De extra lus door landgoed Oud Amelisweerd is gemarkeerd met geel-rode tekens met een NS-logo. Op de aftakroute door Bunnik is in de geelrode tekens eveneens een NS-logo verwerkt. U treft de markeringen aan op hekken, verkeersborden, paaltjes en soms op bomen. Er is met name op die punten gemarkeerd waar twijfel over de juiste route zou kunnen ontstaan: bij of vlak na splitsingen of kruisingen. Waar routebeschrijving en markering verschillen, blijft u zoveel mogelijk de markering volgen. Tussentijdse veranderingen in het terrein worden op deze manier ondervangen.
De markering is op de volgende wijze aangebracht:

De markering van de route wordt onderhouden door vrijwilligers van het Wandelplatform-LAW en het Nivon.

Horeca onderweg
Aan de Oude Gracht in Utrecht treft u vele horecagelegenheden. In Oud Amelisweerd kunt u voor eerlijke en ambachtelijke horeca terecht bij De Veldkeuken (www.veldkeuken.nl ) , gelegen naast Museum Oud Amelisweerd (www.moa.nl). 
Na ruim 10 km komt u in Rhijnauwen voorbij een theehuis dat het hele jaar dagelijks geopend is vanaf 11.00 uur (zaterdag en zondag vanaf 10.30 uur).
In Bunnik ligt aan de Dorpsstraat café-restaurant 't Wapen van Bunnik' (op dinsdag gesloten).

Openbaar vervoer tussen station en wandeltocht
Na 7 km stopt bij het stadion Galgenwaard in Utrecht dagelijks meerdere keren per dag een stadsbus richting Centraal Station. Na 9,5 km kunt u bij Oud Amelisweerd naar bushalte Oud-Amelisweerd. Na 12 km kunt u bij het theehuis Rhijnauwen een aftakroute nemen naar de bushalte Rhijnauwenselaan.

Treinreis terug
Vanaf station Bunnik rijden dagelijks treinen richting Utrecht. In de richting Rhenen rijdt eveneens een trein. Voor de richting Arnhem moet u overstappen in Driebergen-Zeist. Bel voor nadere inlichtingen over de dienstregeling 9292 OV Reisinformatie, 0900 - 9292 (€ 0,70 per minuut) of kijk op internet: www.9292ov.nl of www.ns.nl.

Beschrijving van de wandeling
Vanuit de stationshal loopt u richting Hoog Catharijne. Na 25 meter rechtsaf, uitgang 'Streekbussen'. Onderaan de roltrappen loopt u rechtdoor over het streekbusstation. Aan het einde linksaf de trambaan oversteken en het Moreelsepark ingaan. Recht voor u uit ziet u de Domtoren al. Bij de stoplichten recht oversteken naar de Mariaplaats. Hier rechtdoor en aan het einde rechtsaf. Na 30 meter gaat u linksaf en komt u in de Zadelstraat. U loopt in de richting van de Domtoren.
U steekt de brug over en komt bij de Vismarkt uit. Hier gaat u rechts de Lichte Gaard in. Vanaf hier volgt u de geel-rode markering van het Utrechtpad. De Lichte Gaard gaat over in de Donkere Gaard en daarna in de Oude Gracht (Tolsteegzijde). Blijf de Oude Gracht tot het einde volgen. (Het is ook leuk om beneden over de oude loskaden te lopen. U moet hiervoor bij de bruggen over de gracht steeds de trappen omlaag en omhoog nemen.) De Oude Gracht gaat over in de Twijnstraat. U gaat de Twijnstraat in en aan het einde rechtdoor de Tolsteegbrug over (links aanhouden).

(1) Oude loskaden en werfkelders
Waar nu het water langs de hoge kademuren in de Oude Gracht kabbelt, stroomde lang geleden een rivier, een zijtak van de Rijn. De oevers werden destijds beschermd met een beschoeiing van palen. Toen in de 13e en 14e eeuw door ontginningen buiten de stad het waterpeil zakte, ontstonden binnen die beschoeiing door aanslibbing nieuwe oevers. Daar bovenop werden stevige kaden aangelegd, die de mogelijkheid boden om schepen te lossen. Vanuit de grachtenhuizen werden de kelders doorgetrokken naar deze werven. Zo ontstond extra opslagruimte vlakbij de losplaatsen. De oude loskaden met hun werfkelders zijn nu plezierige, bijna landelijk aandoende stukjes Utrecht.
Na de brug linksaf en na enkele meters rechtsaf de drukke weg oversteken. Bij ANWB-fietswegwijzer linksaf, richting Hilversum/Zeist. Voor het water schuin rechts naar beneden de klinkerstraat Kromme Rijn langs de gelijknamige rivier volgen. Na 100 meter loopt u onder een viaduct door. 300 meter verder komt u via een sluishekje bij het eerste stukje jaagpad langs de Kromme Rijn. Volg dit pad onder de spoorbrug door. Voorbij deze brug komt u in een park. Ga rechtdoor over het verharde voetpad langs de rivier. U steekt twee wegen rechtdoor over. Na 500 meter neemt u bij het einde van het park het pad schuin naar links, dat langs de rivier onder het lage viaduct van de rijksweg doorgaat.

(2) Jaagpad
De naam 'jaagpad' herinnert nog aan de tijd van de trekschuiten. Deze werden bij gebrek aan wind door een paard of een man voortgetrokken. De man die ervoor moest zorgen dat het paard over het pad bleef doorlopen heette de 'jager'. Ver voor die tijd was de Kromme Rijn een wilde, onberekenbare stroom, die ruim 60 meter breed was. In de 12e eeuw werd de Rijn bij Wijk bij Duurstede afgedamd. Het Rijnwater wordt vanaf die tijd via de Lek naar zee gevoerd.
U blijft het jaagpad langs de Kromme Rijn volgen en passeert aan uw rechterhand enige sportvelden. Na de Laan van Maarschalkerweerd te zijn overgestoken, passeert u de Mytylschool en twee boerderijen. Daarna gaat het pad onder het viaduct van rijksweg A27 door. Even na het passeren van het viaduct ziet u rechts tegen het talud van de snelweg een rechthoekige, zandkleurige constructie. De vele ronde gaten daarin bieden ‘s zomers nestgelegenheid voor oeverzwaluwen. Na ongeveer 1 km passeert u een witte houten brug over de Kromme Rijn.
De brug geeft toegang tot het landgoed Nieuw Amelisweerd. U gaat deze brug echter niet over, maar blijft de rivier volgen tot de tweede brug, 1,5 km verder. Deze brug gaat u over en u komt op het landgoed Oud Amelisweerd. (U kunt de route hier ook 2 km inkorten. U gaat dan niet de brug over, maar volgt rechtdoor met de Kromme Rijn aan uw linkerhand het geel-rood gemarkeerde Streekpad Utrecht (dat hier heel kort parallel loopt aan het geel-rood met blauw accent gemarkeerde Waterliniepad). Bij de volgende brug komen beide routes (de extra lus door Oud Amelisweerd en het Utrechtpad) weer samen, zie de onderbroken lijn op de kaart en lees verder bij * op p. 12).

(3) Landhuis Oud Amelisweerd : Museum Oud Amelisweerd
De naam Amelisweerd is afkomstig van ridder Amelis, die begin 13e eeuw door de Proosdij van Oud Munster beleend werd met een waard bij Bunnik. Een waard of weert is een eiland in een rivier of een stuk land dat bij hoog water onderliep. Daarna noemde de ridder zich Amelius uten Weerde, wat later Amelisweerd is geworden. Het landhuis Oud Amelisweerd dateert uit 1770. Het kasteel kreeg, tezamen met Nieuw Amelisweerd, een zekere faam toen het in 1808 werd gekocht door koning Lodewijk Napoleon. Er werden plannen gemaakt om het geheel, samen met een nieuw te bouwen paleis, in te richten als koninklijke residentie. Het is niet zover gekomen en in 1810 werden de landgoederen weer Nederlands bezit.
Sinds augustus 2012 is het landhuis een museum en geopend voor publiek: Museum Oud Amelisweerd (MOA). Combineer uw wandeling met een bezoek aan dit huis van kunst en natuur. Kijk op www.moa.nl voor alle wisselende activiteiten en de openingstijden. In het koetshuis van Oud Amelisweerd is een bezoekerscentrum ingericht. Tijdens de openingstijden kunt u hier ook iets drinken en lekkernijen proberen, die op ambachtelijke wijze worden bereid in de Veldkeuken. De ingrediënten zijn veelal afkomstig uit de twee eeuwenoude moestuinen op Amelisweerd.

(4) Landschap Amelisweerd
Het landschap van Amelisweerd is een lappendeken van grienden, bossen, weilanden en boomgaarden, doorsneden door sloten, rechte lanen en kronkelende paden. De bossen werden aangeplant in de 17e en 18e eeuw. Een groot deel van de gronden werd verpacht aan boeren. Zij bouwden op de hogere gronden hun boerderijen en gebruikten de lagere en dus nattere gronden als weiden.
Door Oud-Amelisweerd volgt u de geel-rode markering met NS-logo. Na het volgende bruggetje komt u uit op een vijfsprong. U bent nu in het parkbos van Oud Amelisweerd. Op de vijfsprong neemt u het tweede pad linksaf en gaat 10 meter verder linksaf. Even verder weer linksaf gaan. U komt uit op een ruime zessprong en gaat het tweede pad rechtsaf. Na circa 80 meter links aanhouden. Het pad komt uit op een breder pad, hier rechts aanhouden. Bij een houten brug linksaf de brug over. Op de Y-splitsing rechts aanhouden. Op de volgende Y-splitsing weer rechts aan blijven houden langs het water. Een houten brug naar rechts over en direct rechtsaf gaan. Na circa 60 meter weer een houten brug over (de houten brug naar links negeren) en rechtdoor gaan.
Steeds rechtdoor blijven gaan via een kronkelig pad tot een viersprong aan de rand van het bos. Links in de verte ziet u het landhuis Nieuw Amelisweerd. Hier rechtdoor gaan. Aan het einde van het lange, rechte laantje gaat u rechtsaf, asfaltweg. Na circa 100 meter gaat u linksaf over een wit bruggetje en direct daarna rechtsaf. U houdt steeds rechts aan totdat u rechts weer een wit bruggetje ziet. Dit bruggetje overgaan en de asfaltweg oversteken. U gaat rechtdoor weer het landgoed Oud Amelisweerd in.

(5) Stijlen in het parkbos Oud Amelisweerd
In het parkbos Oud Amelisweerd zijn twee stijlen te onderscheiden. De rechte lanen met aan weerszijden boomrijen dateren uit 1700 en behoren tot de barokstijl. De slingerpaden met doorkijkjes en waterpartijen zijn kenmerken van de Engelse landschapsstijl. In 1770 werd een groot deel van het bos in deze stijl ‘gemoderniseerd’.
Op een kruising neemt u het pad rechtsaf. Dit pad loopt parallel aan de bosrand en gaat na 100 meter haaks naar links. U neemt het tweede pad aan uw linkerhand. Op een kruising met een breed pad, met rechts het landhuis, rechtdoor gaan. Aan het eind van het pad gaat u rechtsaf en meteen linksaf, asfaltpad. Aan uw rechterhand ligt een boerderij. Voorbij de slagboom gaat u rechtdoor. U komt langs een tennisbaan en blijft rechtdoor gaan. Aan uw rechterhand ligt het parkbos van Rhijnauwen, links van u een groot grasveld. Op de kruising met de asfaltweg, aan het einde van het bos, gaat u rechtsaf en bereikt u het theehuis Rhijnauwen.
Vóór het theehuis gaat u rechtsaf en direct linksaf het bospad in. Na 150 meter gaat u linksaf onder een stenen poorthuis door. Direct links vindt u bar ‘het Koetshuis’, tevens receptie van het Stayokay Hostel.Wat verder naar links bevindt zich het landhuis Rhijnauwen, waarin het eigenlijke Stayokay hostel is gevestigd. U loopt rechtdoor en passeert de brug over de Kromme Rijn. Over de brug linksaf weer * het jaagpad langs de zuidelijke oever (ver)volgen. U volgt nu weer de geel-rode markering zonder NS-logo.

(6) Rhijnauwen
De naam Rhijnauwen wordt voor het eerst genoemd in 1212. Net als Oud en Nieuw Amelisweerd was Rhijnauwen in de Middeleeuwen geregistreerd als ridderhofstad. Een ridderhofstad was een versterkt (stenen) huis, omgeven door een slotgracht. Het Fort bij Rhijnauwen vormt een onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie, aangelegd in de vorige eeuw. Het vestingwerk bestaat uit kazernes en flankbatterijen, ingegraven in aarden wallen rondom een grote open ruimte. Het geheel is omgeven door een dubbele gracht en begroeid met bomen en struiken, waardoor het een belangrijk natuurgebied is geworden met honderden soorten planten en dieren. Het fort is alleen toegankelijk voor deelnemers aan rondleidingen.
Na ongeveer 10 minuten bereikt u een nieuwe brug met wit geschilderde leuningen (Rijnsoeverbrug). U gaat de brug niet over, maar vervolgt het jaagpad tot u 1,5 km verder de tweede brug bereikt. Deze brug oversteken, direct naar rechts en nu het jaagpad aan de andere kant van de Kromme Rijn volgen. Rechts ziet u het kasteeltje Cammingha. U passeert een voetbrug. Het volgende bruggetje oversteken en het pad op de linkeroever vervolgen tot de volgende houten brug bij het oude Hervormde kerkje van Bunnik.
Ga deze brug over en loop rechtdoor via de Dorpsstraat, een klinkerweg naar de Provinciale weg. De route naar station Bunnik wordt aangegeven door geel-rode markeringen met een NS-logo. Aan de Dorpsstraat ligt café-restaurant 't Wapen van Bunnik' (op dinsdag gesloten). Steek bij de verkeerslichten de weg over en loop de straat recht voor u in (Molenweg). Bij het kruispunt rechtdoor de Groeneweg in. Deze weg volgt u tot station Bunnik. Van het kerkje in Bunnik tot het station is het zo'n 15 minuten lopen.

Tot slot...

Wandelplatform-LAW
Op deze wandeling heeft u kennis gemaakt met een stukje Lange-Afstand-Wandelpad (LAW). In ons land zijn ruim 40 LAW's, in lengte variërend van 80 tot 488 km, beschreven en gemarkeerd. Alle activiteiten op het gebied van LAW's in Nederland worden gecoördineerd door het Wandelplatform-LAW. Daarnaast behartigt het platform de belangen van alle recreatieve wandelaars in Nederland. Binnen deze stichting werken twaalf organisaties samen. Wilt u meer informatie over LAW's of heeft u opmerkingen over deze wandeltocht, schrijft u dan naar: Wandelplatform-LAW, Postbus 846, 3800 AV Amersfoort of slaw@wandelnet.nl

NS-wandeltochten
De serie NS-wandeltochten bestaat uit diverse wandelingen, verspreid over Nederland, waaronder ook een aantal tweedaagse tochten. Onderstaande lijst geeft u een indruk van enkele mogelijkheden in de omgeving van Utrecht, wijzigingen voorbehouden. Meer informatie over deze en andere wandelingen vindt u op www.ns.nl of in 'Er-op-Uit!', te koop aan een NS-loket, bij de ANWB, op het postkantoor en in de boekhandel. Via www.ns.nl kunt u de routebeschrijvingen ook gratis downloaden.