Bruingoudroute

Schoonebeek wordt voor het eerst genoemd in 1250. In de gehuchten Oosterse Bos, Middendorp en Westerse Bos is het agrarische karakter gebleven. De oudste boerderijen van de streek zijn hier dan ook te zien. In Schoonebeek is de opvallendste de 17de eeuwse boerderij het museum 'Zwaantje Hans Stokmanshof'.
Het meest bekend is Schoonebeek geworden door de olie. In 1943 werd er olie gevonden in het Schoonebeekerveld. Dit olieveld is het grootste op land liggende olieveld van NW-Europa. Tussen 1948 en 1996 heeft de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) met behulp van de Ja-knikkers een kwart van de aanwezige hoeveelheid olie gewonnen. In 1996 staakte de NAM de winning. De olie was te taai en te stroperig voor de toenmalige technieken. Met nieuwe technieken is de NAM in 2010 met behulp van 15 meter hoge hoogrendementspompen begonnen om opnieuw olie te winnen met een combinatie van horizontale putten (Ja-knikkers gebruiken verticale putten) en lage-drukstoominjectie. Hiervoor zijn 73 nieuwe putten nodig.

Turfcafé Zandpol
Het turfcafé zit in een voormalige turfstrooiselfabriek van de familie Veldkamp. De turfstrooiselfabriek werd in 1926 gebouwd. In 1980 is de fabriek gesloten. In het café herinneren machines en diverse materialen nog aan de tijd dat de fabriek in bedrijf was. De rond gemetselde toren werd in 1945 gebouwd.

Turfstrooiselfabriek / Smalspoormuseum
Het gebouw dat aan het water ligt is de enige nog originele turfstrooiselfabriek in Nederland met een smalspoorremise. De fabriek werd in 1910 gebouwd om bolsterturf te verwerken. Bolsterturf is de bovenste laag van het veen. Van bolsterturf wordt turfstrooisel voor teel- en potaarde en voor paardenstallen gemaakt. Dieper gelegen turf wordt gebruikt als brandturf en actieve kool voor de (farmaceutische) industrie, bijvoorbeeld als Norit-tablet bij de Purit fabriek in Klazienaveen. De turfstrooiselfabriek werd opgericht door Griendtsveen Turfstrooisel Maatschappij NV te Rotterdam. Lange tijd was dit de grootste maatschappij in deze sector. De Maatschappij is rond 1885 opgericht door de familie Van de Griendt.
De turf voor de fabriek werd eerst via schepen aangevoerd. De turfschippers konden via de kanalen tot vlak bij de veenderijen komen. In de 20ste eeuw werd turf aangevoerd met behulp van smalspoortreinen. Er werd een uitgebreid smalspoornet aangelegd met aftakkingen en een lengte van 18 km tot in Duitsland (Schöningsdorf) aan toe. De zachte ondergrond liet geen zwaar materiaal toe. Er werd gebruik gemaakt van smalspoor met een spoorwijdte van 90 cm. In 1983 werden de activiteiten van de turfstrooiselfabriek in Nederland beëindigd. In het naast gelegen Industriëel Smalspoormuseum wordt de unieke geschiedenis van het gebied uit de doeken gedaan.

Bargerveen
Het hoogveenreservaat (2028 ha) Bargerveen vormt het laatste grote restant van het Bourtangerveen/Bourtangermoor, dat verder vrijwel geheel ontgonnen is. Het Bargerveen bestaat uit drie delen: het Amsterdamsche Veld, het Schoonbeekerveld en het Meerstalblok. Van het Amsterdamsche en Schoonbeekerveld is de bovengrond afgegraven. Het Meerstalblok is slechts gedeeltelijk afgegraven. In het Bargerveen komen veel bijzondere planten voor zoals Beenbreek, Veenbes, Lavendelheide, Gevlekte rietorchis en vele soorten veenmos. Het gebied is tevens bekend vanwege de vele karakteristieke en zeldzame broedvogels, zoals Grauwe klauwier, Porseleinhoen, Waterral, Grauwe gans en Blauwborst. Het gebied is van groot belang vanwege de grote populatie Adders die hier voorkomt. Ook de Gladde slang is er niet zeldzaam. Het Bargerveen neemt tevens een bijzonder plaats in vanwege de vele soorten zeldzame insecten, zoals het Heideblauwtje en enkele libellensoorten. Hoogveen is afhankelijk van regenwater. Bij een versnelde afvoer verdroogt het veen en verdwijnen de bijzondere levensgemeenschappen. Door het vasthouden van water kan veenvorming onbelemmerd voort gaan en blijven de meest waardevolle delen behouden. 

Wilmsboo te Nieuw-Schoonebeek
De huidige Wilmsboo (2008) is een replica van de in 2004 afgebrande boo uit 1640. Hiermee verloor Drenthe z'n laatste originele boo. Vroeger waren er tientallen boo's. Boo's zijn uniek in Nederland en kwamen alleen in Zuidoost Drenthe voor. Iedere boerderij had z'n eigen boo. Een boo is een veehut met een woonvertrek met keukentje voor de herder of boo-heer. Een boo werd meestal gemaakt van stro of gevlochten twijgen besmeerd met leem of koemest.