Stad Gorinchem en omgeving, heerlijk genieten

Een vestingstad, oude lintdorpen en buurtschappen, monumentale molens, waterwegen en een uitgestrekte polder: in de Alblasserwaard geniet je van een heerlijk gevarieerd dagje fietsen.

In het gezellige Gorinchem, dat ook wel als Gorkum geschreven wordt, is de geschiedenis overal zichtbaar. In deze vroegere koopmans- en garnizoensstad is het stratenpatroon uit de vijftiende en zestiende eeuw nog altijd zichtbaar. Ook de zestiende-eeuwse stadswallen zijn bewaard gebleven. In deze vestingstad van de Hollandse Waterlinie vind je talloze monumentale panden en historische verdedigingswerken.

De Alblasserwaard vormt een uitgestrekt poldergebied. Dit veenweidegebied bestaat voornamelijk uit weilanden die door talloze slootjes doorkruist worden. Het is hier heerlijk rustig fietsen. Je komt door oude plaatsjes als Bleskensgraaf, Molenaarsgraaf en Brandwijk. Van het oude Bleskensgraaf is overigens niet veel bewaard gebleven: de oude kern werd tijdens een bombardement in 1940 bijna geheel verwoest. Alleen de historische boerderijen en molens buiten de kern bleven bewaard.

Tijdens het fietsen, kom je langs een aantal historische molens. Net buiten Giessendam zie je de Tiendwegse Molen, een poldermolen uit 1906. Bij Bleskensgraaf kom je langs de Hofwegense Molen. Al in 1513 stond hier een molen die echter door plunderende Gelderse soldaten in brand werd gestoken. Na de herbouw in 1514 bemaalde de molen eeuwenlang de omliggende polder. Aan het einde van de negentiende eeuw werd de Hofwegense Molen herbouwd om zijn capaciteit te vergroten. Vlakbij deze molen zie je in de polder nog het restant van de Veltmolen, een poldermolen die in de eerste helft van de achttiende eeuw gebouwd werd om de polders van Gijbeland en Hofwegen te bemalen.

In Molenaarsgraaf staat de Kerkmolen. Deze poldermolen uit 1844 verving zijn een jaar eerder uitgebrande voorganger die hier al sinds het einde van de zestiende eeuw stond. Ook de volgende molen op je route, het restant van de Bovenkerkse Molen, had een voorganger die (in 1865) afbrandde. In 1928 werd de Bovenkerkse Molen onttakeld en kreeg hij een motor die op ruwe olie werkte voor de aandrijving van het (buiten-)scheprad. De molen bleef zo als gemaal en dienstwoning voor de machinist tot 1980 in bedrijf. Even verderop staat de in 1638 gebouwde Scheiwijkse Molen die gebruikt werd voor het bemalen van de omliggende gebieden.

In Gorinchem vind je nog drie oude molens. De Westmolen en Oostmolen dateren uit respectievelijk 1814 en 1817. Samen bemaalden ze de polder De Banne van Gorinchem & Kwakernaat. Beide molens worden nu bewoond. In het centrum van de stad kom je langs Molen Nooit Volmaakt. Deze ronde stenen stellingmolen is gebouwd in 1718, nadat zijn voorganger op deze plek door een storm was verwoest. In 1889 liep de molen brandschade op en werd hij gerepareerd met onderdelen van de oliemolen Nooit Volmaakt. De molen dankt zijn naam dus aan deze onderdeeldonatie.