Culemborg, Nieuwegein en Everdingen

Deze route volgt de gang van de prachtige rivier De Lek, die onder andere langs Culemborg, Vianen, Nieuwegein en Nieuwpoort loopt. De Lek is volgens archeologisch onderzoek ontstaan rond 200 voor Christus en wordt tegenwoordig door schepen gebruikt om goederen af te leveren verder landinwaarts. De mysterieuze diepte en kracht van de rivier is sfeerbepalend tijdens je fietstocht en biedt schitterende uitzichten over het water. Even ten zuiden van Utrecht en iets ten noorden van Vianen ligt een voormalige groeikern van Utrecht: Nieuwegein. De agglomeratie ontstond in 1971, nadat de gemeenten Jutphaas en Vreeswijk werden samengevoegd. De naam is afkomstig van een oude nederzetting in het gebied tussen Jutphaas en Vreeswijk, genaamd Geyne, wat verbasterde naar Nieuwegein. Een groot contrast met de jonge, dichtbevolkte gemeente vormt het kleine stadje Culemborg. Oorspronkelijk was het in de Neder-Betuwe gelegen Culemborg een handelsdorp. In de veertiende eeuw werd er een stadsmuur opgetrokken en een stadsgracht gegraven om bendes en vijandelijke troepen te kunnen weren. Een klein deel van de stadsmuur staat nog overeind en is daarmee de oudste nog bestaande originele stadsmuur van Nederland. De route gaat van start bij Profile de Kroon. Je kunt hier nog even je fiets laten nakijken op mankementen. Op een (snelle) onderhoudsbeurt en eventuele reparaties, krijg je hier op vertoon van je fietsvoordeelpas 10,00 euro korting. Het is dus zeker aan te raden om hier je fiets even te laten controleren, voordat je van start gaat met deze ruim dertig kilometer lange route, waarop je een aantal fraaie verdedigingswerken zult zien. Het Werk aan de Groeneweg staat langs de Lek bij Schalkwijk en maakt deel uit van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. De stelling moest een eventuele aanval op Fort Honswijk uit het oosten weerstaan. De vele groepsschuilplaatsen en kazematten zijn nog steeds in het landschap terug te vinden. Het terrein rondom het fort is gedeeltelijk vlak gemaakt en begroeid met bomen en struiken. Het Lunet aan de Snel is een verdedigingswerk ten noorden van Fort Honswijk en diende ook ter verdediging van dit fort. In 1873 is de wal van het lunet verstevigd en is er langs het lunet een bomvrij gebouw geplaatst. Er werd ook een nieuw inundatiekanaal gegraven als extra verdediging. Het Lunet aan de Snel wordt sporadisch gebruikt door de Explosieven Opruimings Dienst als opslagruimte voor gevonden explosieven. Daardoor is het terrein niet toegankelijk voor publiek. Fort Honswijk was het eerste en meteen het grootste torenfort in de Nieuwe Hollandse Waterlinie en werd gebouwd rond 1845. De bomvrije toren is omringd door een gracht en het werk was de bescherming van het Lekacces. Het fort is tussen 1879 en 1888 sterk verbeterd, waarbij een bomvrije poort, een kazemat, vier remises en een magazijn werden gebouwd. De forten worden aan het water worden onderbroken door een ander gebouw: het voormalige kasteel Grijpestein bij Houten. Volgens het bisschoppelijke leenregister werd het huis in 1381 uitgeleend aan ridder Otto van Asperen. Tot de achttiende eeuw bleef het kasteel in bezit van het geslacht De Ridder van Groenestein. Daarna werd op de plaats van het kasteel een boerderij genaamd “Grijpestein” gebouwd. De boerderij is bewoond en niet toegankelijk voor publiek. Vervolgens kom je bij het Fort WKU, dat in 1877 werd gebouwd ter verdediging van Fort Honswijk. Op het terrein vind je een grote opslagplaats die gebruikt werd voor opslag van artillerie en langs de opslagplaats bevindt zich een kazerne, waar de troepen verbleven. Hierachter staat een remise. Wie het terrein en de gebouwen wil bezichtigen, kan er op zondagmiddag terecht. Het Werk aan de Waalse Wetering is een fort dat werd gebouwd in 1875, met in de wal een kazerne en een remise voor geschut. In het fort was ruimte voor 94 soldaten en tien geschutten. Daarmee was het relatief klein. De fortwachterswoning ligt hier ook in de buurt zodat die snel ter plaatse konden zijn. Fort Vreeswijk is aangelegd rond 1853. Het lag direct naast de Lekdijk, voor het dorp Vreeswijk en verdedigde de belangrijkste sluizen. Omdat het ver achter de versterkingen van Fort Honswijk lag, is er in een later stadium weinig aan veranderd. Tegenwoordig wordt het fort gebruik als zalencentrum. Het laatste fort wat je tijdens deze tocht tegenkomt, is Fort Everdingen. Ook dit fort is een onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Het werd vernoemd naar het gelijknamige dorp. Het fort diende ter verdediging van het Lekacces en werd gebouwd rond 1845. Bij het fort zijn drie sluizen te vinden voor de inundatie van de polder tussen Diefdijk en Culemborg.