Kleurrijk Staphorst e.o.

Aan de voormuur van de kerktoren met het tentdak bevindt zich een koperen plaat, een herinnering aan de watersnood van 1825. De gleuf geeft de hoogte aan tot hoe ver het zeewater heeft gestaan.

Traditioneel Staphorst
Staphorst, de gemeente met haar vele gezichten, spreekt tot de verbeelding. De lange lintbebouwing met haar kleurrijke boerderijen, de klederdracht en de vele tradities en gewoonten, maakt Staphorst tot een unieke gemeente. Een bezoek aan museum Staphorst is verrassend en zeer de moeite waard.

Soms moet u even van de fiets stappen om de prachtige boerderijen goed te kunnen bewonderen. De hardblauwe en groene kleur zijn typerend voor Staphorst. Van de blauwe kleur wordt gezegd dat die onheil kan weren, groen staat voor nieuw leven en wit voor reinheid.

Boven de voordeur ziet u vaak een gietijzeren ornament. Dit is een levensboom. Ook die is vaak in prachtige kleuren geschilderd. De levensboom komt voor in de bijbel God plantte de boom in het hof van Eden. De vruchten geven eeuwig leven.

Misschien zijn de mooi gekleurde emmerrekken met daarop oude melkbussen u al opgevallen. Bij sommige boerderijen zie je ook een houten schappenkast met servieswerk. Vroeger legden kinderen hier scherven of gebroken servies op.

De klederdracht wordt nog door enkele honderden vrouwen gedragen. De kans dat u iemand tegenkomt in dracht is dus groot. De dracht bestaat uit een zwarte of blauwe rok met een schort en borstrok met een kraplap. Op de rok zitten stroken ruiten- of bloemenstof. De kraplap is versierd met stipwerk.

Over de kraplap wordt een geruite doek gedragen. Op het hoofd draagt men een mutsje met stipwerk. Is het stipwerk uitgevoerd in wit, blauw en zwart dan is iemand in de rouw. Op zondag draagt men oorijzers en een kanten toefmuts.

Het traditionele stipwerk staat zowel op de lijst van Immaterieel Cultureel Erfgoed en is ook doorgedrongen op de catwalk van Parijs. De Belgische couturier Walter van Beirendonck heeft stoffen met stipwerk, die in Staphorst zijn gemaakt, gebruikt voor zijn collectie van 2016.

Staphorster stipwerk is tegenwoordig ook op veel gebruiksvoorwerpen te zien zoals telefoonhoesjes, fietsbellen en ansichtkaarten.

Museum Staphorst
Het museum is verdeeld in een aantal ruimten die op een typisch Staphorster manier zijn ingericht. Het bezit een aanzienlijke collectie klederdrachten en daarbij horen ook de prachtige gestipte mutsen en zilveren oorijzers.

Molen De Leijen
De korenmolen 'De Leijen' stond vroeger zo vrij in het landschap, dat een stelling niet nodig was om de wieken voor de wind wat hogerop te brengen. En daarom draaien hier de wieken op hun laagste punt vlak boven de grond en sprongen boerenjongens er wel eens op om een rondje mee te draaien.

In de Staphorster molen werd veel boekweit gemalen. Van dit meel bakte men in spekvet vooral pannenkoeken. In de molen wordt het houten raderwerk met spekvet gesmeerd. In de molen ontstaat dan een baklucht als deze té snel gaat draaien, zo weet de molenaar dat hij de wieken stil moet zetten.

De Zwarte Venen
Ondanks de uitgestrektheid van de veengebieden in de gemeente Staphorst is het rond IJhorst nergens tot grote turfwinning gekomen. Wel kon men een goede boterham verdiend worden met het houden van vee op de vette weilanden langs de Reest. Men won wel turf, maar alleen voor eigen gebruik.

De turf werd gewonnen in zogeheten veenputten, die nadat het veen verdwenen was, volliepen met water. Op die manier ontstonden niet alleen het inktzwarte ven de 'Zwarte Venen', maar ook de Ganzeplas en enkele andere kleine meertjes in dit unieke gebied. Zomers aan de waterkant, de weidebeekjuffer.

De Vier Bergen
Vroeger toen dit gebied nog als 'woeste' gronden werd aangeduid, was duidelijk het heuvelachtige, moerassige terrein te herkennen aan vier in het oog springende heuvels. zogeheten 'Horsten' dat 'hoogte' betekent. Op die hoogten zie je nog steeds hagelwit stuifzand 

Staphorster Bos
In de jaren dertig van de twintigste eeuw werden vrijwel alle tot dan toe nog niet ontgonnen woeste gronden in de gemeente Staphorst in het kader van de werkverschaffing systematisch in cultuur gebracht. Bos werd aangeplant op gronden die vanwege hun schraalheid niet of nauwelijks geschikt waren...

... zo ontwikkelde zich een vrijwel aaneengesloten bosgebied. Boswachterij Staphorst werd een modelboswachterij die als hoofddoel de houtproductie had.
In het midden van de Zwarte Dennen ligt een prachtige zwemvijver met rondom een zandstrandje. In het weekend en in de vakantie is de kiosk open waar u een ijsje, drinken of een lekker patatje kunt kopen. Kiosk ligt bij de noordelijke parkeerplaats.

Dichtbij de zwemvijver is in het bos door Staatsbosbeheer een 'belevingspad' aangelegd. Dit pad is ontworpen als niet al te lange wandeling voor (ouders met) kinderen. Start is bij de zuidelijke parkeerplaats.

Voor de kinderen is er om de paar honderd meter iets te 'beleven', zoals een bamboecarillon, een kabelbaantje, een stukje met verschillende bodembedekking, een zonnewijzerboom en een periscoop waarmee zowel heel laag bij de grond, als hoger in de lucht kan worden gekeken.

Museum Palthehof
In museum Palthehof wordt de geschiedenis van Nieuwleusen getoond. Het dankt zijn naam aan de familie Palthe die hier bezittingen had. Museum Palthehof is gelegen in het mooie Palthebos. De collectie bevat o.a. de inventarissen van diverse ambachtelijke bedrijfjes, gereedschap en kledingstukken.

Verveningsgebied Ruitenveen
Tot 1635 was het uitgestrekte gebied van noord Overijssel nog woest en bijna zonder nederzettingen. De eerste bewoners namen de vervening van de veengronden en de ontginning van de moerassen ter hand. Het gebied kenmerkt zich nu nog door zijn bosjes, houtwallen, houtsingels en lanen.

Route aangeboden door: Landschap Overijssel