In de voorlaatste ijstijd was er bij Hattem een splitsing van twee gletsjertongen. Grote landschappelijke afwisseling was het gevolg: bij de noordpunt van de dichtbeboste Veluwse stuwwal liggen aan weerszijden de weiden van de IJsselvallei en de natte kustvlakte van de Zuiderzee, afgewisseld met dekzandruggen met landgoederen, waaronder IJsselvliedt en Wittenstein.
In Hattem, officieel stad sinds 1299, is de Andreaskerk een monument van belang. De onderbouw van de toren staat er sinds 1200; het schip is 14e-eeuws. Het koor dateert van 1504. In die tijd was Hattem een bedevaartsoord vanwege de relikwieën van de heilige Anna. Die waren in Frankrijk gestolen door ridder Van Bamberch, die in 1522 bij Steenwijk sneuvelde voor de Gelderse zaak. Hij ligt in de kerk begraven. Let op de 15e-eeuwse fresco’s boven zijn graf. Hattem biedt verder een Bakkerijmuseum, het Anton Pieckmuseum en een museum met werk van vader en zoon Voerman, die veel IJssellandschappen schilderden.
Landgoed IJsselvliedt
De fraaie duiventil tegenover de ingang van Landgoed IJsselvliedt diende oorspronkelijk als bron van vers gevogelte. Het landgoed dateert van omstreeks 1725, het huidige gebouw van 1824. De laatste particuliere eigenaar, graaf J. van Limburg Stirum, was van 1916-1921 gouverneur-generaal van Nederlandsch-Indië. Hij, zijn vrouw en een aantal van hun huisdieren liggen stijlvol begraven op het landgoed, kort voorbij het hoofdgebouw en pal aan de rechterzijde van de route.
Landgoed 't Loo
Sinds de jaren zestig snijdt de A28 een reep Veluwse natuur af. Bossen en andere natuurgebieden ten noordwesten van de snelweg staan nu onder zware planologische druk; veel gemeenten zouden het gebied het liefst volbouwen. Je komt langs Landgoed ’t Loo, een enorm bungalowpark van Landal Greenparks.
Landgoed Wittenstein
Na het verlaten van het bos daal je een meter of acht af, van de Veluwe naar de oude Zuiderzeevlakte. Kwelwater van de Veluwe en overstromingen maakten dit tot een drassig gebied. In de 12e, 13e en 14e eeuw woonden hier Hollandse pioniers. De naam Oldenbroek komt van Hollanderbroek. Bij Landgoed Wittenstein rijdt u even op een dekzandrug, ruim 2 m hoger dan de omgeving, en dat is veel in zo’n nat gebied. Na de haakse bocht naar links duikt u de laagte weer in: van 2,10 m boven NAP naar 0,5 m eronder, 3 km verderop.
Zalk
Na het wat rommelige De Zande doemt Zalk op uit de schitterende IJssellandschappen. Nederlands laatste wilde bever van de oorspronkelijke populatie, nu geëerd met een standbeeld, sneuvelde hier in 1825. In de jaren negentig verbleekte zijn roem tijdelijk door de optredens van tv-kruidenvrouw ‘Klazien uut Zalk’. De kerk heeft eeuwigheidswaarde met zijn 12e-eeuwse toren en 15e-eeuwse schip, grotendeels gebouwd van Duitse lavablokken (tufsteen).
Route aangeboden door: ANWB