De Havelterbergroute

De Havelterberg is een stuwwal die ontstaan is in de IJstijd van 250.000-130.000 jaar geleden. Tegenwoordig is het Drentse deel van de Havelterberg deels een bos- en natuurgebied en deels een militair oefenterrein. Het gebied bestaat uit stuifzand, natte en droge heide en aangeplante bossen. Dat er in vroege jaren al mensen hebben gewoond blijkt uit de twee hunebedden, de vele grafheuvels en de aanwezigheid van een Celtic Field. In de Tweede Wereld Oorlog hebben de Duitsers hier een vliegveld aangelegd. De sporen, de omwalde hangaars, de startbaan en na de bombardementen door de geallieerden de vele bomkraters, zijn nog herkenbaar in het veld.

Uffelte
Uffelte wordt al in 1040 genoemd maar niet als Uffelte, maar als Ophelte. Uffelte speelde lange tijd een rol in het beheer van de vele hoven van de bisschop van Utrecht. In Uffelte lag het hoofdhof met de voorraadschuren. Hierdoor ontwikkelde Uffelte tot een administratief centrum met een grote graanopslag. Tot in de 19e eeuw had Uffelte nog verplichtingen aan Utrecht. De es van Uffelte liggend tussen de natuurgebieden Holtingerzand, Oosterzand, Westerzand en Uffelterzand behoort tot de grootste essen van Drenthe.

Havelte
De voorgeschiedenis van Havelte is nog al vaag. Voor 1342 lag Havelte, toen geheten Hesselte, tussen het huidige Havelte en Darp. Het huidige Havelte is ontstaan na 1342 op de huidige plek, waarschijnlijk als een splitsing van Hesselte en Uffelte. Hesselte bleef bestaan, maar kreeg de naam Darp. Na de Tweede Wereld Oorlog is Darp verschoven naar de huidige situatie. De hervormde kerk uit 1310 met de toren uit 1410 staat ten oosten van het dorp met een Van Oekelenorgel (1819), oorspronkelijk halverwege Hesselte en Uffelte. Havelte heeft fraaie 18e eeuwse boerderijen en schaapskooien. Ten westen van Havelte ligt het fraaie Huis Overcinge. Het wordt voor het eerst vermeld in 1313. Het huidige gebouw stamt uit 17e eeuw. Ten noorden ligt het Vlinderparadijs Papiliorama.

Ruinerwold
Een oorkonde uit 1141 maakt al melding van een moerasland tussen Ruinen en Meppel. Rond 1900 ontstonden grote boerderijen langs de weg naar Meppel. Tot 1924 was de Dr. Larijweg een voetpad, dat voor de boerderijen langs liep. Bij de ingebruikname werd bepaald dat er langs de weg ruim 1300 perenbomen moesten worden geplant. De bloeiende bomen geven het landschap in het voorjaar een bijzondere aanblik. In het gehucht Blijdenstein staat de Hervormde kerk van Ruinerwold. De kerk stamt uit de 12de eeuw en is in de 16e eeuw vergroot. De toren is gebouwd in de 15de eeuw. Het interieur omvat o.a. een Van Oeckelenorgel.

Meppel
Meppel wordt voor het eerst genoemd in 1141 en in 1815 kreeg het stadsrechten. Meppel ontstond op de plek waar een aantal riviertjes en kanalen bij elkaar kwamen. Over die vaarten is honderden jaren turf aangevoerd vanuit de veengebieden en graan vanuit Uffelte. Van over de Zuiderzee werden er goederen in Meppel aangevoerd. Hierdoor werd het al vroeg een bloeiende handelsstad. Ter verdediging kreeg Meppel in 1509 een kasteel dat al in 1580 werd verwoest. Meppel is bereikbaar voor grote binnenschepen en kleine coasters en vervult een overslagfunctie. Ook is het een spoorwegknooppunt. Meppel wordt dan ook De Poort van Drenthe genoemd. Het stadsgezicht van Meppel wordt voor een groot deel bepaald door de vele grachten en de Hervormde kerk uit 1422.

Nijeveen
Nijeveen wordt al in 1310 vermeld echter niet als Nijeveen maar als Hesselerveen. Het veen behorende bij Hesselte in de buurt bij Havelte. Het waren de monniken van Ruinen die vanuit Havelte het veen ontgonnen. Nijeveen werd gebouwd langs een oude dijk. Langs dezelfde dijk werd ook Kolderveen gebouwd. Ten noordwesten van Kolderveen en Nijeveen werd een nieuwe dijk aangelegd en werden Kolderveense - en Nijeveense Bovenboer gebouwd. De Gotische kerk (1480) staat thans buiten het dorp en is nog in vrijwel originele staat met een offertafel uit 1477. Bij de begraafplaats staat een moderne klokkenstoel.