Rond Hoogeveen liggen verschillende dorpen. Na de gemeentelijke herindeling behoren ze allemaal tot de gemeente Hoogeveen. Vooral ten oosten van Hoogeveen, is hun geschiedenis relatief jong. In dat gebied is vanaf de 17e eeuw de ontginning ter hand genomen.
Hoogeveen is ontstaan in 1625. Roelof van Echten kocht ten een groot veengebied in het kerspel Zuidwolde. Voor de ontginning van dit gebied werd de Compagnie van 5000 Morgen opgericht (5000 Morgen is ongeveer 6000 Hectare) en voor de ontsluiting een kanaal met zijkanalen gegraven. Op het kruispunt met de eerste wijk (nu de Hoofdstraat) ontstond een dorp. Hoogeveen groeide uit tot de grootste turfproducent van Nederland.
Eén van de bekendste gebouwen in Hoogeveen is de Hervormde Kerk (1652) met het beeldje van de Trommelslager. Roelof van Echten stelde voor de zondagsdienst zijn eigen kapel ter beschikking aan de bewoners. Voor de dienst liet hij een tamboer rondgaan om zo de mensen op te trommelen.
Fluitenberg
Oorspronkelijk Vleutenberg genoemd, gebouwd op een heuvel van keizand die ontstaan is in de laatste IJstijd, langs het riviertje de Vleute, het vroegere Oude Diep.
Pesse
Een echt Drents Esdorp, in 1141 al genoemd als Petthe. De naam komt van Peltha, dat moerasgebied betekent. Bij de aanleg van de A28 in 1955 is in de middenberm een uitgeholde boomstam gevonden. Dit bleek de nu bekende kano van Pesse te zijn. Volgens de C14 datering moet de kano tussen 8200-7600 v.Chr. zijn gemaakt.
Stuifzand
Zoals de naam Stuifzand al aangeeft lag er ruim voor de komst van het dorpje zand in dit gebied. De eerste zandontginningen vonden plaats in de 18e eeuw en vanaf ongeveer 1850 vestigden zich de eerste bewoners.
Tiendeveen
Dit uitgestrekte veendorp ontstond bij de kruising van het Linthorst Homankanaal en Drijberse Hoofdvaart. Vanaf 1830 werd er begonnen met het afgraven van het veen en vestigden zich de eerste bewoners. Na de vervening werden op de ontgonnen gronden bossen aangeplant. Een aantal restanten is hier nog van over, o.a. het bos ‘Kremboong’. Het huidige Tiendeveen stamt uit ongeveer 1926.
Nieuweroord
In 1851 noemde de vervener J.C. Rahder zijn huis “Nieuweroord”. Het stond er van 1850 tot 1919.
Noordscheschut
De naam van een schutsluis uit 1766 in de Noorder Opgaande. In 1860 werd de Hoogeveensche Vaart verlengd en schoof de vervening oostwaarts op.
Hollandscheveld
In 1631 stichten Hollandse kooplieden de Compagnie van de 5000 morgen. Ze kochten het gebied van Roelof van Echten en begonnen de vervening. Dit kon omdat in 1627 de vaarverbinding tussen Echten en Meppel was gegraven.
Nieuwlande
Eind 19e eeuw ontstaan op een knooppunt van kanalen.
Elim
In 1915 genoemd naar de oase waar de Israëlieten o.a. verbleven na hun tocht door de Rode Zee. Eerder heette het dorp Dwarsgat of Hollandscheveld Zuidoost.
Nieuw Moscou
In de 19e eeuw ontstaan en zo ver afgelegen dat het genoemd werd naar de Russische hoofdstad.