Meren en Madenroute

Het dorp Peize wordt al in 1165 genoemd. In de 12e eeuw liet een Gronings adelijk geslacht de burcht ‘Huis te Peize’ bouwen. Helaas is de burcht in de 19e eeuw afgebroken en delen van de restanten zijn verwerkt in de boerderijen tussen de molen en de kerk. Vanaf 1600 tot 1840 was Peize de grootste producent van hop, voor de productie van bier, in Drenthe. De hopteelt is in ere gehouden met de naam van het café/bierbrouwerij ‘De Hopbel’. De hervormde kerk is gebouwd in de tweede helft van de 13e eeuw. De huidige toren is in 1824 gebouwd. De kerk heeft één van de oudste orgels van Drenthe en is gebouwd in 1631.

Paterswoldsemeer
Het Paterswoldsemeer is rond 1800 door veenwinning uitgegraven. Vanaf 1900 werd het meer voornamelijk een recreatieplas. Op Gronings grondgebied is de plas fors uitgebreid met de Hoornse Plas (1976) en het Hoornsemeer (1982).

Stadspark Groningen
Het Stadspark Groningen ligt aan de westzijde van de stad. Het is aangelegd aan het eind van de 19e eeuw op initiatief van de Groninger industrieel Jan Evert Scholten. Ter eerbetoon werd een monument geplaatst aan de Concourslaan. Het park is ontworpen door de landschapsarchitect L. Springer en J.A.Mulock Houwer.

Lettelberterpetten
Aan de noordkant van het Leekstermeer ligt een fraai klein moerasbos, de Lettelberterpetten of het bos van Olde Mart in het open landschap. De Lettelberterpetten zijn petgaten, ontstaan door turfwinning, die zijn dichtgegroeid met o.a. Zwarte Elzen.

Midwolde
Hoewel de route er niet vlak langs loopt is de kerk van Midwolde goed te zien. De kerk stamt uit de 12e en 13e eeuw. Het interieur is fraai vormgegeven. Het orgel is uit 1630 en komt oorspronkelijk uit de Borg Nienoord.

Landgoed en Borg Nienoord
De oorspronkelijke borg werd in 1525 gebouwd, maar is helaas in 1850 afgebrand. Het huidige landhuis is op de fundamenten in 1885 gebouwd door de fam. Van Panhuys. Zij hebben er maar 22 jaar van kunnen genieten; ze kwamen compleet met rijtuig en al in het Hoendiep en verdronken. In de borg is het Nationaal Rijtuigmuseum gevestigd en er vlak naast ligt het familiepark Nienoord. Naast een speeltuin en een zwemkasteel zijn er diverse modelspoorbanen te bezichtigen.

De Onlanden
Het gebied tussen het Leekstermeer en het Paterswoldsemeer, wordt ‘De Onlanden ’ genoemd. Het gebied is ingericht als natuurgebied en waterberging. Oude riviertjes en slenken zijn in ere hersteld. Moerasbossen en vochtige graslanden zullen ontstaan omdat ‘s winters het gebied deels onder water zal komen te staan. Het wordt dan een waar paradijs voor oever- en moerasplanten en moerasvogels.

Veenterpen
Ten noorden van Peize, in het gebied De Onlanden, liggen ruim 200 door mensen gemaakte veenterpen. Dit zijn ronde heuveltjes waarvan de kleinste een diameter hebben van ongeveer 12 meter en circa 30 cm hoog zijn en de grotere een diameter hebben van ongeveer 35 meter en 100 cm hoog zijn. Op deze terpjes stond een huisje van veenplaggen en een waterput . Uit archeologisch onderzoek is gebleken dat ze in de 12e en 13e eeuw gebruikt werden als kleine bierbrouwerijtjes. Daarna zijn niet meer gebruikt.