Monumenten fietsroute - Omgeving Schagen

Let op: niet alle monumenten zijn te bezoeken, dit is afhankelijk van de openingstijden en toegankelijkheid.

Routebeschrijving op basis van fietsknooppunten
Fietstransferium Schoorldam (Rekeroogweg), 44, 41, 32, 43, via de Herenweg vanuit Sint Maarten, Wijzendweg, Rijperweg, Dorpsstraat van Tuitjenhorn, Sportlaan, 82, 83, richting 55 naar Waarland, via de Waarlandseweg naar Andries Dekkerweg, richting Vlindorado aan de Smeetsweg, dan richting 54, dan na de grote brug naar rechts – Waardijk, 61, 54, Kasteelstraat in Oudkarspel, Westelijke Randweg, Warmerhuizerweg, Dergmeerweg, 74, dan richting dierenpark Van Blanckendaell in Tuitjenhorn, Delftweg, Veilingweg, via Kerkweg naar Enigenburg, richting 41, dan via Burchtweg (richting 't Huys van Nuwendore), Trambaan in Warmennuizen, Veilingweg, Molenaarweg, terug naar het Fietstransferium bij 44.

Tip: kijk voor meer informatie over de regio en overnachtingsmogelijkheden op
www.visitschagen.nl

Over de route
De Monumenten fietsroute is een goede gelegenheid om de monumenten en het charmante platteland van gemeente Schagen te leren kennen. De route is 43 kilometer en is prachtig om te fietsen. De iconische Westfriese Omringdijk, cultuurhistorie, nostalgische dorpjes, bijzondere plekken en gastvrije bedrijven zijn de rode draad van deze unieke fietsroute. Boeren, telers, winkels en andere ondernemers hebben vaak langs de weg een stalletje staan waar ze hun producten verkopen. De route begint en eindigt bij het fietstransferium in Schoorldam.

Dit gebied wordt ook wel ‘de tuinen achter de duinen’ genoemd, vanwege het aanbod van kwekers, agrarische bedrijven en de bloemenpracht. Tussen de kust en de stad Schagen liggen veel bollenvelden, die met name in het voorjaar zorgen voor prachtig gekleurde vergezichten.

Informatie over de bezienswaardigheden langs de route

Wesfriese Omringdijk
Op nog geen 25 kilometer afstand van Amsterdam ligt de Westfriese Omringdijk, een wonder van menselijke hand. Ooit beschermde deze dijk mens en dier tegen het zoute water. Nu slingert dit 126 kilometer lange monument door het Westfriese landschap langs polders, molens, VOC-steden en stolpboerderijen, culturele verrassingen en heerlijke Westfriese streekproducten.

Pastorie Westfriesedijk 94 Krabbendam
In 1906 gebouwd als woonhuis, in opdracht van weduwe Maartje Frans-Blom. Later eigendom van haar schoonzoon Engel Paarlberg, die op de naastgelegen Paarlhoeve opgroeide. Engel verkocht het in 1922 aan de gereformeerde Kerk, die het pand in gebruik nam als pastorie. In 1977 kwam het in particulier bezit en werd het weer woonhuis. Bijzonder zijn de zinken dakkapellen, die rond 1900 als prefab bouwelement werden gebruikt en tegenwoordig zeldzaam zijn. De woning is gebouwd in zogenoemde ‘overgangsarchitectuur’ (1880 – 1920).
Het naastgelegen woonhuis Westfriesedijk 92 Krabbendam is ook een gemeentelijk monument.

Kerkgebouw Kerkpad 15 Krabbendam
Eenvoudig langgerekt kerkgebouw, dat zoals blijkt uit de gevelsteen dateert uit 1875. De kerkgemeente is ontstaan in 1841 in de tijd van de Afscheiding van de toenmalige Hervormde Kerk. In 1846 is een huis annex schuur aan het Kerkpad te Krabbendam aangekocht, dat na verbouwing, en voorzien van gotische ramen heeft dienstgedaan als plaats van samenkomst en eredienst. De diensten worden voornamelijk bezocht door (land-)arbeiders en kleine boeren uit de wijde omgeving. Het ensemble wordt een zogenoemde schuurkerk genoemd.

't Huys te Nuwendore
Het kasteel 't Huys te Nuwendore was een door Floris V gebouwde dwangburcht om de opstandige West-Friezen in toom te houden. Het kasteel is in de 13e eeuw gebouwd. Aan het einde van de 14e eeuw is het kasteel verwoest, waarschijnlijk ten gevolge van een dijkbreuk. De fundamenten zijn door de Rijksdienst voor de Monumentenzorg in 1960 geconserveerd en er is een pad naar toe gemaakt. De ruïne ligt in een bocht van de Westfriese Zeedijk tussen Eenigenburg en Krabbendam aan de Burchtweg. Het terrein is te bezoeken en de toren te beklimmen.

Molen van Waarland Hoebelaan 9 Waarland
Poldermolen van de voormalige Waarlandspolder. De molen is van het type achtkante binnenkruier. De romp en kap zijn met riet gedekt. In 2010 is vastgesteld dat het achtkant van deze Noordhollandse binnenkruier gebouwd is 1532. Het is zeer waarschijnlijk de oudste nog bestaande poldermolen van Nederland. Het naastgelegen Molenhuys is een museum over het ontstaan van Waarland uit verschillende eilandjes. In 2020 is het Molenhuys gesloten ten gevolge van het coronavirus.

Sint Wulframkerk Kerkstraat 53 Waarland
Vanaf ca. 1910 ontwikkelde het jonge Waarland zich tot een tuindersdorp, met voornamelijk katholieke inwoners. In opdracht van de bisschop van Haarlem stichtte pastoor Vollering in 1919 hier de katholieke Sint Wulframparochie. Kerk en pastorie zijn ontworpen door Jos Cuypers en Pierre Cuypers jr., Jos Cuypers had zijn sporen verdiend als architect van de Haarlemse Sint Bavo. Hij was de zoon van de Pierre Cuypers sr. De kerk werd op 16 april 1922 voor het eerst in gebruik genomen.

Kerkje Eenigenburg
Het kerkje is gebouwd op een terp uit de 14e eeuw. Dit is door de bewoners van Eenigenburg uitgeroepen als geluksplek. Weten wat dit inhoudt? Lees het op het bord bij het kerkje.

Museum Eenigenburg
Een van de laatste arbeiderswoninkjes is gerestaureerd in de orginele staat van rond 1870. In dit museum kun je zien hoe de mensen vroeger leefden. Adres: Kerkweg 5, Sint Maarten.

De Moriaan Dorpsstraat 153 Warmenhuizen
De Moriaan dateert uit 1597 en had een functie als dorpsherberg. Waarmee het pand letterlijk en figuurlijk de centrale plaats innam die het café in de dorpse samenleving vervulde. Het pand heeft een beeldbepalende ligging in het centrum van Warmenhuizen. De oude naam Moriaanshoofd verwees naar de morenkop aan de gevel. Net als bij apothekers kon men in de herberg “een goet medicijn” krijgen. De vooruitgeschoven ligging herinnert aan het natuurlijke verloop van de wegsloot en het tracé van de Dorpsstraat voor de ruilverkaveling. Het pand is een gemeentelijk monument.

Gemeentehuis Dorpsstraat 106 Warmenhuizen
Voormalig gemeentehuis annex secretariswoning van de vroegere gemeente Warmenhuizen uit 1872. Het gemeentehuis bezat oorspronkelijk aan de voorzijde een tuin, die tot aan de Dorpsstraat grensde. Het pand is uitgevoerd in neoclassicistische stijl en wordt geleed door pilasters. Boven de hoofdingang is het oorspronkelijke balkon op gietijzeren colonnetten vervangen door een eenvoudig hekwerk. In 1893 werd bij renovatie van het pand een neomaniëristisch ontwerp voor de dakkapel geleverd door architect W. Vlaming uit Schagen. Het pand is een rijksmonument.

R.K.-meisjesschool Dorpsstraat 175 Warmenhuizen
Voormalige Katholieke meisjesschool en zusterhuis uit 1926, met elkaar verbonden door een kloostergang. De school werd gesticht in opdracht van de r.k. parochie. De zusters Ursulinen die de meisjes les gingen geven kwamen in 1925 vanuit Bergen naar Warmenhuizen. Na 1945 bestond het complex uit een kleuterklas, een lagere school en een naaischool, die ook veel meisjes trok uit nabijgelegen dorpen. Na de bouw van een nieuwe school kwam dit pand in particuliere handen. Het complex is ontworpen door de Haagse architect Jos Duynstee. Het pand is een gemeentelijk monument.

St.-Ursula- en Gezellinnenkerk Dorpsstraat 177 Warmenhuizen
De R.K. St.-Ursula- en Gezellinnenkerk is een driebeukige kerk met rond gesloten koor en een toren. Deze neoromaanse kerk verrees in 1872-'73 naar ontwerp van Th. Asseler en verving een oudere voorganger uit 1839. Opvallend zijn de zogenoemde roosvensters bij de lichtbeuk en de venstertripletten bij de zijbeuken. Het middenschip wordt gedekt door een houten tongewelf, de zijbeuken door gestukadoorde houten kruisribgewelven. Het interieur heeft gedrongen ronde pijlers met bladkapitelen. Het orgel is van L. Ypma (1886). Ernaast staat op nr. 179 de pastorie uit 1883 in eclectische stijl.