200 jaar Koninkrijk in Haarlem

In de beginjaren van het nieuwe koninkrijk hebben diverse personen, instellingen en ontwikkelingen hun stempel gedrukt op de verdere vorming van het land en onze identiteit. Deze 200 jaar Koninkrijk-route door Haarlem komt langs een aantal plekken in de stad waar deze sporen nog aanwezig zijn. Soms heel zichtbaar, soms meer verborgen. De plekken hebben met elkaar gemeen dat ze allemaal op een of andere manier verbonden zijn met de vorming van de Nederlandse Staat. De route door Haarlem richt zich vooral op de eerste honderd jaar van het koninkrijk, maar er wordt ook een uitstapje naar recentere tijden gemaakt. Zo komt de route langs buitenhuizen van personen die een cruciale rol hebben gespeeld in de totstandkoming van nationale instituties, zoals de Nederlandse Bank of de eerste waterleiding van het land. Een aantal plekken hangt samen met de betrokkenheid van koning Willem I bij de modernisering van ons land, bijvoorbeeld de eerste spoorwegen en de nijverheidstentoonstellingen. Belangrijke historische momenten uit 200 jaar Koninkrijk passeren ook de revue: de strijd tussen de Oranjegezinden en de Patriotten, de rol van Radio Oranje in de woelige oorlogsjaren, en de verdediging van het land door stellingen en waterlinies. Ook de band tussen de provincie en de Oranjes wordt besproken: zo gebruikte de moeder van koning Willem I, prinses Wilhelmina van Pruisen, het huidige provinciehuis graag als zomers buitenverblijf. Deze route is ontwikkeld ter ere van het 200 jarig bestaan van het Koninkrijk der Nederlanden in 2014. Voor meer informatie over de campagne 200 jaar Koninkrijk vind je op www.oneindignoordholland.nl/nl-NL/campagne/200jaar/over Fiets mee langs de meest spraakmakende verhalen en historische momenten van de afgelopen 200 jaar met het heden: 1. Paviljoen Welgelegen Het imposante Paviljoen Welgelegen kent een bijzondere geschiedenis. Nu zetelt er het provinciebestuur. Maar voordat het de functie van provinciehuis kreeg, was het paleis en museum. De moeder van koning Willem I, prinses Wilhelmina van Pruisen, heeft hier gewoond. Menig maal zocht de koning zijn moeder hier op. Meer informatie: www.oneindignoordholland.nl/nl-NL/verhaal/9465/paviljoen-welgelegen-zetel-van-kunst-koninklijke-macht-en-provinciaal-bestuur 2. Oude kerk van Heemstede In 1840 werd Nicolaas Beets (1814-1903) dominee van de Nederlandse Hervormde Kerk in Heemstede. Op het naamplaatje van de pastorie liet hij schilderen 'Nicolaas Beets, herder'. De dominee werd regelmatig uitgenodigd om aan het Hof te preken en werd door koningin Wilhelmina beschouwd als een oude vriend. Meer informatie: www.oneindignoordholland.nl/nl-NL/verhaal/9423/de-oude-kerk-van-heemstede-dominee-nicolaas-beets-predikant-van-de-oranjes 3. Landgoed Woestduin Tussen 1832 en 1845 woonde Jacob van Lennep (1802-1868) op de buitenplaats Woestduin. Van Lennep is vooral bekend als schrijver, maar als politicus en advocaat heeft hij eveneens zijn sporen verdiend op maatschappelijk gebied. Hij stond aan de basis van de oprichting van de Amsterdamse Waterleiding Maatschappij, het eerste systeem van waterleidingen in Nederland. Meer informatie: www.oneindignoordholland.nl/nl-NL/verhaal/9428/landgoed-woestduin-gevierd-schrijver-zorgt-voor-eerste-waterleiding-in-nederland 4. Buitenplaats Elswout Met de oprichting van de Nederlandsche Bank wilde Willem I de kredietverstrekking aan bedrijven weer op gang brengen na de Franse bezetting. Het was aan de schatrijke weduwe Johanna Borski te danken dat de bank niet al na twee jaar omviel. Door een slimme constructie zou de weduwe hier rijkelijk voor worden beloond. Meer informatie: www.oneindignoordholland.nl/nl-NL/verhaal/9427/landgoed-elswout-steenrijke-weduwe-redde-de-nederlandse-bank 5. Ripperda Kazerne In de loop van de 19de eeuw ontstond er een stelsel van stellingen en waterlinies die het Koninkrijk onneembaar moesten maken. De Stelling van Amsterdam, waartoe de Ripperda Kazerne behoorde, diende als allerlaatste toevluchtsoord waarachter de regering en het leger zich konden verschansen. Meer informatie: www.oneindignoordholland.nl/nl-NL/verhaal/9467/ripperda-kazerne-de-verdediging-van-het-koninkrijk 6. Station Haarlem De opening van de eerste spoorlijn van Amsterdam naar Haarlem op vrijdag 20 september 1839 was niet vanzelfsprekend: bedorven melk, ademhalingsproblemen voor de passagiers en molens die niet meer wilden draaien omdat het stationsgebouw te hoog zou zijn. Het waren een paar van de argumenten die tegenstanders van de spoorlijn in de strijd gooiden. Het mocht allemaal niet baten. Door de voortvarende aanpak van Koning Willem I, kwam er een spoorlijn tussen Haarlem en Amsterdam. Meer informatie: www.oneindignoordholland.nl/nl-NL/verhaal/9473/station-haarlem-de-eerste-spoorlijn-van-nederland 7. Kenaupark Een van de bekendste verzetshelden die in eigen land bleef, is Hannie Schaft, beter bekend als het 'meisje met het rode haar'. In het Kenaupark is een monument aan Schaft gewijd. Op deze plek pleegde zij samen met Jan Bonekamp op 21 juni 1944 een aanslag op de Zaanse politieman Ragut. Meer informatie: www.oneindignoordholland.nl/nl-NL/verhaal/9426/kenaupark-monument-voor-vrouwelijk-symbool-van-verzet 8. Grote Markt Aan het eind van de 18de eeuw, aan de vooravond van het ontstaan van het Koninkrijk der Nederlanden, triomfeerden op dit plein de tegenstanders van de Oranje stadhouder, de patriotten. Hun glorietijd zou maar kort duren, ondanks dat zij op steun van het machtige Franse Leger konden rekenen. Meer informatie: www.oneindignoordholland.nl/nl-NL/verhaal/9425/grote-markt-oranjegezinden-en-patriotten-op-het-mooiste-plein-van-het-koninkrijk 9. Grote of St. Bavokerk De stad Haarlem was Koning Willem I bijzonder dankbaar voor zijn inzet voor de tentoonstelling van Nationale Nijverheid in 1825. Een tentoonstelling die belangrijk was voor de ontwikkeling van de Nederlandse industrie. Een marmeren portret van de koning maakte deel uit van de tentoonstelling en werd later geplaatst in een van de kapellen van de Sint Bavokerk. Meer informatie: www.oneindignoordholland.nl/nl-NL/verhaal/9472/sint-bavokerk-borstbeeld-van-de-koning-koopman-die-het-land-moderniseerde 10. Voormalige Drukkerij Johan Enschedé, Hotel-Restaurant Stempels Drukkerij Joh. Enschedé behoort tot de oudste familiebedrijven van ons land. In 1703 begon de Haarlemse familie met het drukken van boeken. Later rolde hier de Haarlemsche Oprechte Courant van de persen en obligaties van de stad Haarlem. Meer informatie: www.oneindignoordholland.nl/nl-NL/verhaal/9424/joh-enschede-huisdrukker-van-de-staat