Puttershoek, Mijnsheerenland, 's-Gravendeel

Vandaag start je route in Puttershoek, aan de Oude Maas. Na de watersnood van 1953 werden vrijwel alle huizen op het direct aan de Oude Maas gelegen Weverseinde afgebroken om die dijk op Deltahoogte kunnen brengen. Alleen de 16e-eeuwse haven, het Schouteneinde en het stukje oude dorpskern rond de Arent van Lierstraat zijn bewaard gebleven. Hier staan onder andere het oude gemeentehuis van Puttershoek, waarop het wapen (drie zwarte Franse lelies op een schild van zilver) nog te zien is, en het oude postkantoor "Springende Peert" (met trapgevel en gevelsteen), dat herinnert aan de tijd dat Puttershoek een pleisterplaats was op de postweg van Rotterdam naar Antwerpen. Ook bezienswaardig is korenmolen De Lelie aan de Molendijk en de oude dokterswoning op Schouteneinde 28.

Vanuit het dorp volg je eerst een heel eind de Oude Maas – ooit de monding van de Maas. In de Middeleeuwen werd de monding van de Maas gevormd door twee evenwijdig lopende stromen (de huidige Oude Maas en Binnenbedijkte Maas) die in de huidige Hoeksche Waard samenkwamen en richting de Maasmonding stroomden. Na de Sint-Elisabethsvloed werd het grootste deel van het Maaswater tussen Dordrecht en Werkendam in zuidwestelijke richting geleid, door de Biesbosch, weg van de oorspronkelijke mondingsarmen. Hierna is de zuidelijke Maasloop geheel afgedamd en ingedijkt (de huidige Binnenbedijkte Maas) en heeft de noordelijke tak de naam Oude Maas ontvangen. Toch heeft een deel van het Maaswater nog lange tijd de Oude Maas kunnen bereiken, via de Beneden-Merwede.

Na het graven van de Bergsche Maas en het afsluiten van de Afgedamde Maas kon het Maaswater de Merwede niet langer bereiken en is de Oude Maas geheel afgesneden van zijn bronrivier. Sindsdien wordt de rivier slechts gevoed door de Rijn, waarvan het een belangrijke mondingsarm is. Na het uitvoeren van de Deltawerken is de situatie opnieuw veranderd. De Bergsche Maas mondt namelijk uit in het Hollandsch Diep, die uiteindelijk overgaat in het Haringvliet. Nadat dit belangrijke estuarium van de Rijn en Maas door de Haringvlietdam werd gescheiden van de zee, moest het water een alternatieve route zien te vinden. Het gevolg was dat het Spui (een zijtak van de Oude Maas richting het Haringvliet) in omgekeerde richting is gaan stromen, waardoor de benedenloop van de Oude Maas opnieuw (deels) gevoed wordt door de Maas.

In Mijnsheerenland kom je langs een mooi plekje: het Hof van Moerkerken, waar tegenwoordig een 18e-eeuws landhuis ligt. Een monumentale poort in een vroege versie van de Lodewijk XVI-stijl uit 1776 markeert de toegang. Het gebouw is anno 2007 in particulier bezit en staat onder toezicht van Monumentenzorg.

De historie van het Hof van Moerkerken voert echter veel verder terug: tot 1440, toen de Vlaamse ridder Lodewijk van Praet zich in Nederland vestigde. In 1424 kwam hij in het bezit van verschillende gronden langs de oordoever van de Maas. Hier liet hij het gebied van het Munnikenland tot de Westmaas afdammen, legde de Westdijk aan en voltooide door middel van de Blaakse dijk naar Puttershoek en vandaar langs de Boezemvliet naar de Maasdam de nieuwe polder. In deze polder werd een dorp gebouwd dat eerst 's-Heerenland, later Mijnsheerenland van Moerkerken en tenslotte Mijnsheerenland zou heten.

Het Hof van Moerkerken zelf is waarschijnlijk gebouwd omstreeks 1445. Met het overlijden van de weduwe van Vranck van Praet in 1514 kwam het hof in andere handen. Rond 1600 werd het hof omschreven als een "tamelick" herenhuis. In 1663 brandde het toenmalige huis af en in 1664 werd een begin gemaakt met het huidige gebouw. Rond 1796 volgde een grondige verbouwing die het landhuis haar huidige uiterlijk gaf.

Het huis heeft een bijzondere historie: voorafgaand aan de Tweede Wereldoorlog deed het Hof van Moerkerken tijdelijk dienst als vluchtelingenopvang en tijdens de Tweede Wereldoorlog was een herstellingsoord voor tuberculose-patiënten gevestigd in het hof. Maar helemaal bijzonder is het verblijf van Frederik van Eeden op het hof: zijn roman Van de koele meren des doods is hier geschreven en later deels op deze locatie verfilmd.

Via Maasdam, Strijen en ‘s-Gravendeel fiets je een mooie route terug naar je startpunt.