Vanuit Schoonloo naar de hunebedden

Imposante bomenlanen en keienwegen die aan het begin van de twintigste eeuw werden aangelegd: in de bossen van Exloo, Gieten en Borger wisselen natuurlijke en kunstmatig aangelegde landschapselementen elkaar in rap tempo af. Meer dan vijftig verschillende soorten bomen en struiken kan je ontdekken wanneer je goed oplet en rondom romantische vennen groeit zonnedauw en veenmos. Spechten trommelen op de boomstammen terwijl uilen en dassen rond de schemering actief worden. De gelukkige fietser ziet nog net een schichtige ree wegschieten door het struikgewas. Op drogere stukken heide zonnebaden adders, heidekikkers en de levendbarende hagedis. De uitkijktoren op de grens met boswachterij Odoorn biedt een fantastisch uitzicht over de bomenzee. Voorbij Exloo, middenin boswachterij Exloo, staat hunebed D30 dat ooit drie dekstenen had, maar waarvan er nog maar drie aanwezig zijn. Er zijn nog twee poortstenen, die duidelijk maken waar de poort moet hebben gezeten en in de kelder werden scherven gevonden van wat ooit meer dan zestig potten zijn geweest. Ook zijn er verbrande menselijke botresten gevonden, en een pijlpunt. Dit laatste is een vondst die bij een hunebed in Nederland ontzettend bijzonder is. Tweehonderd meter verder zie je ook hunebed D29 liggen. Vooral de twee enorme platte dekstenen springen in het oog. Oorspronkelijk waren het er waarschijnlijk drie. Ook de kransstenen ontbreken. Door de twee duidelijke poortstenen kun je nog wel goed zien waar de toegang tot het stenen graf heeft gezeten. Hunebed D21 tot en met Hunebed D25 liggen allemaal erg dicht bij elkaar. Hunebed D23 is er met stip het slechtste aan toe: er is slechts één deksteen over die wordt gedragen door kleinere dekstenen en één deksteen is van de dragende stenen afgevallen. Het hunebed is bijna niet meer als zodanig herkenbaar, maar het feit dat de andere hunebedden op zo’n korte afstand staan doet toch een belletje rinkelen.

Ook hunebed D24 staat er nog maar triest bij. Het stenen graf iets groter is dan zijn vervallen broertje D23, maar doordat ze zo dicht bij elkaar staan, is het toch een indrukwekkend geheel. Het kleinste van het stel, en van heel Nederland, is Hunebed D22. In 1918 werd het hunebed aan uitgebreid onderzoek onderworpen, waarbij men 41 stuks aardewerk opgroef. Tenslotte vind je op de route hunebed D19, wat vlakbij Hunebed D20 ligt. D19 is herkenbaar doordat het groter is en een aantal dekstenen mist. Door de vier poortstenen die over zijn gebleven, kan je zien waar de poort heeft gezeten. Bij dit hunebed zijn meer dan vierhonderd vondsten gedaan, variërend van potten tot koperen reepjes. Die reepjes zijn de oudste metalen voorwerpen die ooit in Nederland opgegraven werden.

Bijzonder is, dat de kransstenen van Hunebed D20 nog grotendeels bewaard zijn gebleven. Hier werden wel minder aardewerken resten opgegraven dan bij D19, toen de twee hunebedden archeologisch werden onderzocht. Wil je meer informatie over de stenen giganten, dan kun je terecht bij het Nationaal Hunebedden Informatiecentrum.