Met Mest en Vorkroute

Boven het Reitdiep strekt zich één van de oudste cultuurlandschappen van Nederland uit. Het gebied wordt al bewoond sinds 600 V. Christus. De bewoners zetten het landschap hier naar hun hand. Om letterlijk het hoofd boven water te houden, wierpen ze wierden op. De belangrijkste gebouwen, de kerken, werden op het hoogste punt gebouwd. Nog altijd steken ze hoog boven de rest van de dorpen uit. Vanaf de gratis parkeerplaats fiets je naar borg Verhildersum. De borg bestaat uit een mooi pand en fraaie landerijen waarop onder andere een arbeiderswoning te zien is. Rondom de borg, waarvan de eerste geschiedenis teruggaat tot aan de veertiende eeuw, is een prachtige, symmetrische tuin aangelegd. Hierin zijn een koetshuis, een schathuis en een tuinprieel te zien. Dat tuinprieel was ooit een tramhuisje in Haren, maar kreeg hier een passende herbestemming. Figuratieve, abstracte vrouwenbeelden sieren de tuin, terwijl in de borders bloemen en planten groeien. Er is ook een speciaal stukje tuin waar kruiden gekweekt worden. Rondom de borg en rondom de beeldentuin zijn grachten aangelegd en om de buitenste gracht kan je heenlopen, want daar is een wandelpad aangelegd. Deze voert langs een duiventil. In de borg is anno 2013 een museum gevestigd, maar er zijn ook een winkel en een theeschenkerij te vinden. Het pand is in negentiende-eeuwse stijl ingericht. Elk jaar in augustus worden hier de ‘historische dagen’ gevierd, waarbij het leven tussen 1850 en 1950 centraal staat. In Zuurdijk zie je vervolgens stellingmolen De Zwaluw staan. De molen werd gebouwd in 1858 en werd gebruikt als koren- en pelmolen. De molen raakte in de 2e helft van de 20e eeuw in zwaar verval. De Vereniging De Hollandse Molen werd in 1974 eigenaar en liet de molen restaureren in 1976. De molen draaide toen weer af en toe maar raakte vrij snel terug in verval. Bij een tweede restauratie werd het wieksysteem aangepast, en tot slot werd bij de 3e restauratie de kap hersteld. Vanaf 26 april 2012 is de molen weer in gebruik. Er zijn geen vaste openingstijden voor de Zwaluw. Je vervolgt je fietstocht en komt door wierdedorp Oldehove, dat ongeveer 1600 inwoners heeft. Een mooie bezienswaardigheid in dit dorp is de Ludgeruskerk, een kerk uit de dertiende eeuw en een toren uit de 15e eeuw. In het dorpje staan ook twee achthoekige stellingsmolens, Aeolus (1846) en De Leeuw (1855). Achter de Ludgeruskerk bevindt zich nog een oorlogsmonument die zeker de moeite waard is. Via de gezellige drukte van jachthaven en camping Roodehaan kom je in Mensingeweer wederom een stellingmolen tegen. Deze molen, Hollands Welvaart genaamd, is een stellingmolen gebouwd in 1855. Hij werd gebruikt als koren- en pelmolen. De molen is tot 1969 in particulier bezit geweest. De laatste particuliere eigenaar heeft de molen toen verkocht aan de toenmalige gemeente Leens, voor het symbolische bedrag van 1 gulden. De molen is in het begin van 2001 helemaal gerestaureerd. Hij kreeg toen nieuwe kappen, nieuwe roeden en een vrijwel geheel nieuwe stelling. Van Pasen tot en met oktober is Hollands Welvaart elke zondag open van 10.00 tot 17.00, maar bezichtigen is ook mogelijk op afspraak. Als laatste bezienswaardigheid kom je bij een kerk uit de dertiende eeuw. Tot 1975 werd ‘t Marnehoes gebruikt als Nederlands Hervormde Kerk. Sinds de restauratie in 1985 wordt de kerk gebruikt als cultureel centrum. Er is een toneel geplaatst en het interieur is aangevuld, maar toch vinden er ook nog steeds trouwerijen plaats en incidenteel een begrafenisceremonie. T Marnehoes wordt vaak geprezen om zijn goede akoestiek en is daarom een populaire locatie voor voorstellingen en feesten.