Wormer, West Graftdijk en Purmerend Forten liefde

Het prachtige Nationaal Landschap Laag Holland is een natuur- én cultuurhistorisch hoogstandje. Het gebied van 51400 hecatre barst van de droogmakerijen, veenweides en veel wateren die watervogels aantrekken. Een typisch kenmerkend en oerhollands beeld dat je veel zult zien zijn de koeien in de grazige weilanden. In het Nationaal Landschap liggen ook veel forten van de Stelling van Amsterdam, die op de UNESCO-Werelderfgoedlijst staat. Het nabij gelegen eiland Marken heeft zijn karakteristieke klederdracht en oude woningen behouden en is daarmee een belangrijk cultureel erfgoed, maar er zijn ook andere beschermde dorpsgezichten in het gebied te vinden. Het fort bij Spijkerboor werd tijdens de Eerste Wereldoorlog gemobiliseerd, maar heeft ook andere bestemmingen gekend. Zo deed de vesting dienst als gevangenis voor dienstweigeraars en een aantal prominente NSB’ers, maar heeft hier ook een aantal politieke delinquenten vastgezeten. Het fort staat in een natuurgebied en wordt omringd door een populierenbos en een loofbos, waar diverse vogelsoorten broeden. Ook het Fort aan de Jisperweg behoort, net als de andere forten die je tijdens deze fietstocht tegenkomt, tot de Stelling van Amsterdam. Doordat het zand waarmee het terrein is verstevigd veel kalk bevat, zie je hier een ander type flora dan bij de andere forten: hier groeien het zeldzame akkerhoornbloem, reigersbek en zwanenbloem. Het fort wordt slechts eens in de vijf jaar opengesteld voor bezoekers, maar is ook van de buitenkant nog de moeite van een kijkje waard. Het Fort aan de Middenweg staat op slechts twee kilometer afstand van het vorige fort. Dit fort ziet er nog steeds indrukwekkend uit en heeft een mooie hefkoepel met geschut en mitrailleurstellingen in de frontwal. Vroeger kon men deze via beschermde, overdekte gangen bereiken. In het hoofdgebouw is ook nog veel van de oorspronkelijke installatie te zien. Dit fort geeft je een goede indruk van hoe de forten van de Stelling van Amsterdam waren gebouwd en ingericht. De totale verdedigingslinie werd gebouwd tussen 1880 en 1914 en kende tientallen forten. Het volgende fort op de route is het Fort aan de Nekkerweg, ook wel Fort Beemster genoemd. Dit fort heeft unieke waterreservoirs en een waterontijzeringsinrichting en wordt nog steeds gebruikt voor wateropvang. Oorspronkelijk waren er geen plannen voor een fort op deze plek en het Fort aan de Nekkerweg is ook pas later toegevoegd aan de Stelling van Amsterdam. In 1912 werd het fort in gebruik genomen, hoewel op de gevel het jaartal 1913 staat vermeld. Het fort is in de periode tussen 1918 en 1921, maar ook aan het einde van de Tweede Wereldoorlog en in 1946 gebruikt als gevangenis. Van 1951 tot 1982 deed het dienst als magazijn voor springstoffen en in 2011-2012 werd het fort uiteindelijk omgebouwd tot luxe wellness-centrum. Het Fort bij Kwadijk heette van oorsprong Batterij in de Polder Zeevang maar stond lokaal ook bekend als onvoltooide fort. Het fort is slecht behouden gebleven, sinds 1962 zijn alleen nog de toegangsweg, een fortwachterswoning en een loods overgebleven. De loods wordt sinds 1969 gebruikt als dumphandel en daarmee is het Fort bij Kwadijk het meest gehavende fort van de Stelling van Amsterdam. Je komt bij het Fort benoorden Purmerend. Het fort en de bijbehorende gebouwen zijn in de periode van 1886 tot 1912 opgetrokken. Ook dit fort heeft dienst gedaan als gevangenis: in 1945 zaten hier verdachten en veroordeelden van samenwerking met de Duitse bezetters. In 1981 kreeg het fort een herbestemming en worden de gebouwen gebruikt door een wijnimporteur. Je fietst Purmerend uit en net buiten de stadsgrens staat molen Nekker als laatste bezienswaardigheid op je route. Deze molen maakte onderdeel uit van een gang, die in totaal uit twee schepmolens bestond en later verder werd uitgebreid. Van de originele molengang heeft alleen deze molen de geschiedenis doorstaan, omdat hij op een gunstig punt in de polder lag die ook later nog bemalen moest worden. Wil je meer weten over de best bewaarde geheimen van Laag Holland? Surf dan naar www.laagholland.com en laat je inspireren.