Boswachterij Exloo, Borger en 2e Exloërmond

Hunebedden die verscholen liggen tussen het groen, graslanden met prachtige oude houtwallen en kleine groepjes bomen die werden aangeplant voor de houtwinning en inmiddels volgroeide reuzen zijn. Paadjes die zijn aangelegd met veldkeien die ooit in Scandinavië lagen en typische esdorpen die zo kenmerkend zijn voor het Drentse landschap. Op deze prachtige route verken je de glooiende gesloten loof- en naaldbossen rondom Exloo en wisselen open heide en stuifzanden elkaar af. De vele hunebedden op deze route zijn niet de enige verwijzingen naar het rijke historische verleden. Op een driesprong ligt een zogenaamde markensteen bij een dikke eikenboom en ook de Gletsjerkuil, een soort begroeide krater die ontstond in de ijstijd, is nog terug te vinden. Supermarkt Attent SidB Drent is het startpunt van de route. Hier kan je gratis je auto parkeren. In de supermarkt maak je een keuze uit iets smakelijks voor in je rugzak; een flesje water, een zak met broodjes en beleg of wat fruit, zodat je onderweg tijdens je pauze de keuze hebt uit iets lekkers. Dan ga je op weg! Je komt in het Hunzebos een apart hunebed tegen: hunebed 31. Het wordt direct duidelijk dat deze stenen begraafplaats incompleet is. Het hunebed had een deksteen, maar die is op de grond gevallen. De plek waarop de stenen liggen – aan de voet van een heuvel in een prachtig bosrijk gebied - is belangrijk voor het beeld dat het hunebed oproept, want het blijft ondanks het verval toch tot de verbeelding spreken. Voorbij Exloo, middenin boswachterij Exloo, staat hunebed D30. Er zijn nog twee poortstenen, die duidelijk maken waar de poort moet hebben gezeten en in de kelder werden scherven gevonden van wat ooit meer dan zestig potten zijn geweest. Ook zijn er verbrande menselijke botresten gevonden, en een pijlpunt. Dit laatste is een vondst die bij een hunebed in Nederland ontzettend bijzonder is. Bij Borger staat het grootste hunebed van Nederland: 23 meter lang, negen dekstenen en vier poortstenen telt deze gigant maar liefst! Het is, naast het hunebed dat hiervoor op de route stond, één van de weinige hunebedden waar menselijke resten zijn gevonden. Vanwege de omvang heeft men altijd gedacht dat Borger wellicht het centrum van de Trechterbekercultuur was. Het ‘Hunebedcentrum’, een museum dat naast het hunebed ligt, neemt je mee terug in de tijd van het Trechterbekervolk. Hier kom je alles te weten over de hunebedden die je op onze fietsroutes tegenkomt. Hunebed D21 tot en met D25 liggen allemaal erg dicht bij elkaar. Hunebed D23 is er met stip het slechtste aan toe: er is slechts één deksteen over die wordt gedragen door kleinere dekstenen en één deksteen is van de dragende stenen afgevallen. Het hunebed is bijna niet meer als zodanig herkenbaar, maar het feit dat de andere hunebedden op zo’n korte afstand staan doet toch een belletje rinkelen. Ook hunebed D24 staat er nog maar triest bij. Het stenen graf iets groter is dan zijn vervallen broertje D23, maar doordat ze zo dicht bij elkaar staan, is het toch een indrukwekkend geheel. Het eerste wat waarschijnlijk opvalt wanneer je aankomt bij hunebed D21 is dat hij vastzit aan een enorme beuk. Dit doet je beseffen hoe verschrikkelijk oud het hunebed al moet zijn; de beuk is door het verstrijken van de tijd een onderdeel van hunebed D21 geworden en er mee vergroeid. Dit hunebed heeft enorme dekstenen in verhouding tot zijn totale grootte. Het lijkt erop dat dit hunebed een beetje bij hunebed D22 hoort. Als je goed kijkt zie je tussen deze hunebedden overeenkomsten, zoals de drie dekstenen. Hunebed D22 wordt ook wel het kleine zusje van hunebed D21 genoemd. Ze hebben ongeveer dezelfde structuur, hoewel D22 in een slechtere staat verkeert. Waarschijnlijk herken je het stenen graf niet als een hunebed; het is het kleinste hunebed wat in Drenthe staat. Elk hunebed heeft wel iets unieks; de locatie, de archeologische vondsten die er werden gedaan, de omvang of de structuur. Hunebed D25 valt in die laatste categorie. Het is net een soort parkje, afgezet met stenen. Dit hunebed is duidelijk groter dan D23 en D24 en is in tegenstelling tot zijn vervallen buren, nog erg compleet. Zo kom je terug van je hunebeddentocht en zie je de supermarkt in Exloërmond alweer liggen. De ruim veertig kilometer lange fietstocht heeft je vast hongerig gemaakt, dus is het handig dat je bij de supermarkt de ingrediënten kunt kopen die je nodig hebt thuis om een heerlijk maal op tafel te zetten. Eet smakelijk!