Brabantse Delta - Het woeste land werd ontgonnen vanuit machtscentra als Bergen, Steenbergen, Wouw en het kloosterdorp Huijbergen. De smalle vaarten, die vanaf de 12e eeuw als turf- of moervaart zijn gegraven om het land te ontwateren en de turf af te voeren, komen we verschillende malen tegen. Daarna werd de grond geschikt gemaakt voor landbouw, maar de meeste zandboeren leidden een marginaal bestaan. Hier en daar herinnert een keuterboerderijtje nog aan de armoe. In de zeekleigebieden was het een ander verhaal. Hier lopen we door een veel grootschaliger landschap, over dijken die soms eeuwen oud zijn. De inpoldering is hier al eeuwen aan de gang. De eerste dijken werden in de 12e eeuw aangelegd, maar de zee brak daar regelmatig doorheen. Tijdens de stormvloeden van de 15e en 16e eeuw is een groot aantal dorpen in de kleipolders door de golven verzwolgen. De inpoldering is niettemin altijd doorgegaan. De jongste polders zijn nog maar een paar jaar oud en liggen bij Bergen op Zoom, waar nu dankzij de Deltawerken zelfs complete woonwijken op de voormalige zeebodem verrijzen.