Echten is een oud esdorp, ontstaan rond 1180 als een gebied dat in eigendom was van het klooster van Ruinen. In de 13e eeuw vestigden nazaten van de familie Van Coevorden (de adellijke eigenaren van het kasteel in Coevorden) zich in Echten en bouwden er een havezate. Het oudste deel van het huidige huis stamt waarschijnlijk uit de 15e eeuw. De tuin om het huis is van veel recentere datum en werd in 1992 aangelegd.
Boswachterij Ruinen
Dit 1000 hectare grote bos- en heidegebied is ontstaan in 1940. Voor die tijd was het een veen-, heide- en stuifzandgebied. De boswachterij bestaat grotendeels uit naaldbomen; loofbomen komen veel minder voor. Bij de ontginning heeft men de natuurterreinen ongemoeid gelaten. Hierdoor zijn de natte heidevegetaties van de Gijsselter- en Pesserkoelen alsmede de stuifzanden van het Echtenerzand met zijn jeneverbesstruwelen en grillige vliegdennen, bewaard gebleven.
In de beuken in de beukenlaan, die midden door de boswachterij loopt, zijn nestholtes van de zwarte specht uitgehakt. In de oude holen broeden bosuilen, holenduiven en kauwen; ook marters en vleermuizen brengen er hun jongen groot. Op de heide kunt u de adder, de ringslang en de levendbarende hagedis tegenkomen.
Kalenberg en Fluitenberg
Fluitenberg en Kalenberg. Beide dorpjes zijn gebouwd op een heuvel van keizand die ontstaan is in de laatste IJstijd.
Hoogeveen
Hoogeveen is ontstaan in 1625. Toen kocht Roelof van Echten (een lid van de één van de oudste adellijke geslachten van Drenthe en wonende in Huis te Echten) een groot veengebied in het kerspel Zuidwolde. Hij verkreeg over het gebied de zeggenschap en de rechtspraak en noemde zich voortaan Heer van Echten en Echtens Hoogeveen.
Voor de ontginning van dit gebied werd de Compagnie van 5000 Morgen opgericht (5000 Morgen is ongeveer 6000 Hectare) en voor de ontsluiting een kanaal (huidige Hoogeveensche Vaart) met zijkanalen gegraven. Op het kruispunt met de eerste wijk (nu de Hoofdstraat) ontstond een dorp. Hoogeveen groeide uit tot de grootste turfproducent van Nederland.
Eén van de bekendste gebouwen in Hoogeveen is de Hervormde Kerk (1652) met het beeldje van de Trommelslager. Roelof van Echten stelde voor de zondagsdienst zijn eigen kapel ter beschikking aan de bewoners. Voor de dienst liet hij een tamboer rondgaan om zo de mensen op te trommelen.
Zuidwolde
Van heel andere aard is het gebied rond Zuidwolde. Dit gebied ligt op een laag keileem en 16 meter hoger dan de omgeving. Het esdorp Zuidwolde is ontstaan in de Middeleeuwen langs de oude verbindingsweg naar Ommen te midden van het veengebied. Het veengebied bij Ten Arlo en Steenbergen werd in 1625 aangekocht door Roelof van Echten.