Zoutkamp, kerken en de borg Verhildersum in de Marne
Het Hogeland, Groningen, Nederland
Fietsroute: 1919896
Aangeboden door: Abel Tasman
24.0 km
01:24 h
423 kcal
2 m
Omschrijving
Omschrijving
Deze route voert door de Marne, het gebied in het noordwesten van de provincie Groningen. Ooit maakte het deel uit van Humsterland, het gebied dat nu ten zuiden van de Marne ligt. De grens wordt gevormd door het Reitdiep. Oorspronkelijk stroomde de rivier de Hunze vanaf Groningen rechtuit, noordwaarts naar de Waddenzee. Bij de vorming van de Lauwerszee, omstreeks 800, ontstond een doorbraak vanaf de zee in het westen, oostwaarts naar de Hunze. Dit is het Reitdiep. De Marne werd een eiland, tot de oude Hunzemonding omstreeks 1200 dichtgeslibde en bedijkt werd. Toen zat het weer aan de rest van Groningen vast.
Het is een zeer vruchtbaar akkerbouwgebied met een lange bewoningsgeschiedenis. De wierde van Ewer dateert van rond het begin van de jaartelling. De trits dorpen Vierhuizen-Ulrum-Leens-Wehe den Hoorn-Eenrum ligt op wierden op een voormalige kwelderwal. De fietstocht voert langs drie van deze dorpen met hun eeuwenoude kerken. Van 1922 tot 1942 liep hier ook de Marnespoorlijn, van Zoutkamp naar Winsum. De voormalige stationsgebouwen in Zoutkamp, Ulrum en Leens staan er nog. In Leens staat Verhildersum, de enige die overgebleven is van de vijftien borgen die ooit in dit gebied stonden. De kerken in de dorpen zijn om uiteenlopende redenen beroemd.
Beschrijving, beziens- en wetenswaardigheden
De fietsroute begint in Zoutkamp. In deze voormalige vissersplaats bij de monding van het Reitdiep is veel te zien en te beleven. Meer informatie bij 'Aanlegplaatsen' en 'Visserijmuseum Zoutkamp' op 'Tasmanroutes.nl'. Vanuit Zoutkamp voert de route via knooppunt 89 binnendoor naar Vierhuizen.
Vierhuizen heeft een beroemd kerkje. Deze tufstenen kerk is vele malen aangepast, verbouwd en meerdere keren van de ondergang gered. Nu is het een recht gesloten zaalkerkje met vergrote rondboogvensters en een inpandige toren met bovenop een naaldspits en leeuw (uit het wapenschild van Evert Lewe) als windvaan. In 2006 won de kerk van Vierhuizen de hoofdprijs in het televisieprogramma “De Restauratie”. Met een miljoen Euro aan prijzengeld werd in 2007 begonnen met een grootscheepse restauratie.
Naast de kerk is er de achtkante stellingmolen “de Onderneming” uit 1858.
Via knooppunten 14 en 23 voert de route naar Niekerk. Hier staat ook een beroemd kerkje. Gebouwd in de 13e eeuw en in 1629 gerestaureerd. Het geld voor de restauratie kwam van borgheer Evert Lewe, collator van de kerk. Als aandeelhouder van de West Indische Compagnie deelde hij in de buit uit de Spaanse zilvervloot die Piet Hein in 1628 had gekaapt.
Vanaf knooppunt 16 gaat de route langs de Petruskerk zuidwaarts, over de Rietemastraat en de Leenstertillen richting Houwerzijl. Na de brug over het Hunsingokanaal en de kruising met de Vlakkeriet voert de route rechtdoor over het fietspad. Het pad komt uit op de Hoofdstraat en daar gaat het rechtsaf naar Houwerzijl. Linksaf gaat richting wierde van Ewer, de wierde die al dateert van het begin van de jaartelling.
De route gaat vervolgens via de Vliedorpsterweg en het fietspad langs het Reitdiep terug naar Zoutkamp naar eindknooppunt 90.
Deze route voert door de Marne, het gebied in het noordwesten van de provincie Groningen. Ooit maakte het deel uit van Humsterland, het gebied dat nu ten zuiden van de Marne ligt. De grens wordt gevormd door het Reitdiep. Oorspronkelijk stroomde de rivier de Hunze vanaf Groningen rechtuit, noordwaarts naar de Waddenzee. Bij de vorming van de Lauwerszee, omstreeks 800, ontstond een doorbraak vanaf de zee in het westen, oostwaarts naar de Hunze. Dit is het Reitdiep. De Marne werd een eiland, tot de oude Hunzemonding omstreeks 1200 dichtgeslibde en bedijkt werd. Toen zat het weer aan de rest van Groningen vast.
Het is een zeer vruchtbaar akkerbouwgebied met een lange bewoningsgeschiedenis. De wierde van Ewer dateert van rond het begin van de jaartelling. De trits dorpen Vierhuizen-Ulrum-Leens-Wehe den Hoorn-Eenrum ligt op wierden op een voormalige kwelderwal. De fietstocht voert langs drie van deze dorpen met hun eeuwenoude kerken. Van 1922 tot 1942 liep hier ook de Marnespoorlijn, van Zoutkamp naar Winsum. De voormalige stationsgebouwen in Zoutkamp, Ulrum en Leens staan er nog. In Leens staat Verhildersum, de enige die overgebleven is van de vijftien borgen die ooit in dit gebied stonden. De kerken in de dorpen zijn om uiteenlopende redenen beroemd.
Beschrijving, beziens- en wetenswaardigheden
De fietsroute begint in Zoutkamp. In deze voormalige vissersplaats bij de monding van het Reitdiep is veel te zien en te beleven. Meer informatie bij 'Aanlegplaatsen' en 'Visserijmuseum Zoutkamp' op 'Tasmanroutes.nl'. Vanuit Zoutkamp voert de route via knooppunt 89 binnendoor naar Vierhuizen.
Vierhuizen heeft een beroemd kerkje. Deze tufstenen kerk is vele malen aangepast, verbouwd en meerdere keren van de ondergang gered. Nu is het een recht gesloten zaalkerkje met vergrote rondboogvensters en een inpandige toren met bovenop een naaldspits en leeuw (uit het wapenschild van Evert Lewe) als windvaan. In 2006 won de kerk van Vierhuizen de hoofdprijs in het televisieprogramma “De Restauratie”. Met een miljoen Euro aan prijzengeld werd in 2007 begonnen met een grootscheepse restauratie.
Naast de kerk is er de achtkante stellingmolen “de Onderneming” uit 1858.
Via knooppunten 14 en 23 voert de route naar Niekerk. Hier staat ook een beroemd kerkje. Gebouwd in de 13e eeuw en in 1629 gerestaureerd. Het geld voor de restauratie kwam van borgheer Evert Lewe, collator van de kerk. Als aandeelhouder van de West Indische Compagnie deelde hij in de buit uit de Spaanse zilvervloot die Piet Hein in 1628 had gekaapt.
De route vervolgt noordwaarts via Hoofdstraat, Tilweg en Singel in Ulrum naar knooppunt 15 op de kruising met de Leensterweg. Het is de moeite waard even rond te kijken in Ulrum en een bezoekje te brengen aan de oude kerk aan de H. de Cockstraat 5. De kerk is van april t/m oktober dagelijks open van 10 tot 17 uur. Kerk en pastorie zijn beroemd omdat dominee Hendrik de Cock in 1834 van hieruit de Afscheiding begon. Zijn werkkamer is nog te zien in de pastorie. In de kerk zijn de grafkelder gebouwd door collator Evert Lewe en de Asingabank met een prachtig achterschot te bewonderen. De leeuw op de torenspits verwijst naar het wapenschild van Lewe.
Aan de noordwestrand van Ulrum aan de spoorstraat staat het voormalige treinstation.
Aan de noordwestrand van Ulrum aan de spoorstraat staat het voormalige treinstation.
Vanaf knooppunt 15 gaat de fietstocht naar Leens, voor een bezoek aan landgoed Verhildersum en de Petruskerk. Het landgoed "vertelt het verhaal van het Hogeland in de 19e eeuw. Over oude adel en nieuwe borgbewoners, een innovatieve, opkomende boerenstand en de landarbeiders" (www.verhildersum.nl). In de Petruskerk, uit de 12e eeuw, herinnert veel aan de familie Van Starkenborgh, de adellijke bewoners van Verhildersum. Het orgel is in 1734 gebouwd door de beroemde Albertus Antoni Hinsz. Ook Leens heeft nog een mooi, voormalig treinstation – nu politiebureau, op de hoek van de R. Ritzemastraat.
Vanaf knooppunt 16 gaat de route langs de Petruskerk zuidwaarts, over de Rietemastraat en de Leenstertillen richting Houwerzijl. Na de brug over het Hunsingokanaal en de kruising met de Vlakkeriet voert de route rechtdoor over het fietspad. Het pad komt uit op de Hoofdstraat en daar gaat het rechtsaf naar Houwerzijl. Linksaf gaat richting wierde van Ewer, de wierde die al dateert van het begin van de jaartelling.
In Houwerzijl staat de Theefabriek (Hoofdstraat 15-25). Dit is een unieke combinatie van een theemuseum, theewinkel en een theeschenkerij voor een eenvoudig kopje thee of een uitgebreide theetafel. Een mooie plek om bij te komen van de fietstocht.
De route gaat vervolgens via de Vliedorpsterweg en het fietspad langs het Reitdiep terug naar Zoutkamp naar eindknooppunt 90.
Hoogteprofiel
Routebeschrijving
| # | Beschrijving | Afstand | |
|---|---|---|---|
90 | 90 (Sluisweg, 9974RM, Het Hogeland, Groningen, Nederland) | 0.00 km | |
89 | 89 (Knooppunt 89, 9974SL, Het Hogeland, Groningen, Nederland) | 0.97 km | |
14 | 14 (Menneweersterweg, 9975VV, Het Hogeland, Groningen, Nederland) | 4.62 km | |
23 | 23 (Panserweg, 9975VZ, Het Hogeland, Groningen, Nederland) | 5.77 km | |
15 | 15 (Leensterweg, 9971EA, Het Hogeland, Groningen, Nederland) | 9.95 km | |
16 | 16 (Zuster A. Westerhofstraat, 9965PH, Het Hogeland, Groningen, Nederland) | 14.93 km |
Plaatsnaam register
Beoordelingen
Lees hieronder de ervaringen van anderen. Zo kom je erachter welke score de route heeft gekregen en kun je beslissen of deze route iets voor jou is. Veel plezier!
Embed deze pagina </>
Zie Routiq in...
