Mheer, Margraten en Gulpen

Klimmen, dalen, klimmen… en weer dalen. Het heuvelachtige Limburg is een uitdaging voor fietsers, maar de beloning is zeker de moeite waard. Werk je weg omhoog naar pieken en stort jezelf in de dalen, terwijl je de ene na de andere markante plek in de geschiedenis ontdekt. Deze fietstocht leidt om het glooiende landschap van het Sint Jansbos heen. Dit hellingbos gaat aan het noordwestkant over in het Biebosch. Je komt langs veel kleine kerkdorpjes, waar je een goed gevoel krijgt van het buitenleven in Limburg. Eén daarvan is Margraten, dat in 2005 geëerd werd met een bezoek van Koningin Beatrix en de toenmalige Amerikaanse president George W. Bush. Zij bezochten daar het oorlogskerkhof. Ook Gulpen is populair; hier wordt eens per jaar in juni de Nacht van Gulpen georganiseerd: een wandeltocht van 70 kilometer die honderden deelnemers trekt. Maar het meest onder de indruk ben je waarschijnlijk van de historische kern van Mheer, die waarschijnlijk bewaard zal blijven als beschermd dorpsgezicht. Met 39 rijksmonumenten valt er veel te zien, zoals het Kasteel van Mheer. Het is een slot met vier vleugels en een U-vormige nederhof. De kleine binnenhof binnen de vier vleugels is bereikbaar via een loopbrug over een droge gracht. De westvleugel is het oudste gedeelte van het slot; dit gedeelte van het kasteel werd in het begin van de veertiende eeuw gebouwd. Aan het einde van diezelfde eeuw werd de noordvleugel gebouwd en de oostvleugel, waar een robuuste ronde toren op staat, stamt uit de vijftiende eeuw. Overigens is de toren gebouwd op fundamenten uit de late elfde eeuw. Rond 1570 werd de zuidvleugel gebouwd was het huidige slot compleet. Boven de ingangspoort van de voorburcht zie je een hardstenen mezekouw. Kasteel Mheer is het enige kasteel in Nederland met een zogenoemde pekneus. Tevens kom je langs twee historische watermolens. Aan de rand van het stadje Gulpen zie je aan het gelijknamige stroompje de Neubourgermolen staan. Deze molen wordt ook wel de Molen van Roex genoemd. Het is een middenslag watermolen die in 1712 werd geplaatst om papier te malen. Tot 1840, met uitzondering van de periode 1809-1816, vermaalde de molen kleding tot pulp, waar handmatig papier van werd geschept. In 1853 werd besloten de molen om te bouwen tot een graanmolen, waar in 1907 een turbine met ijzeren gangwerk in geplaatst werd. Verdere modernisatie werd in 1930 doorgevoerd, toen er een elektromotor in de molen werd geplaatst. In het tegenwoordige Rijksmonument is een restaurant annex pannenkoekenhuis gevestigd. Tenslotte kom je langs kasteel Groenendael en de Groenendaalsmolen. Oorspronkelijk hoorde de Groenendaalsmolen, die bij Euverem op het water van de Gulp maalt, bij Kasteel Groenendaal. Het exacte bouwjaar is onbekend, maar wat we wel weten is dat de watermolen werd gebruikt om koren te malen en ook wel de “Groenendalsmolen” werd genoemd. In 1871 waren de molen en bijbehorende woning zo in verval geraakt dat ze gesloopt en herbouwd werden. Een luguber feit is dat in 1939 een achttienjarige dienstbode door een draaiende as werd gegrepen. Zijn verwondingen waren zo ernstig dat hij er aan overleed. De molen is in 1966 volledig omgebouwd tot woonhuis verloor daarmee zijn functie als korenmolen. Omdat de molen particulier bewoond wordt, is hij ook niet te bezichtigen.