Slenaken, Vaals en Gulpen

Een karstlandschap, waarin vuursteen, leem en zand achterbleven, vind je niet alleen in de Kroatische kustgebieden, maar ook veel dichter bij huis. Fiets door het indrukwekkende landschap waarin kalksteen opgeloste in water en waar je gigantische kraters aantreft die zijn opgevuld met vuursteeneluvium en tertiair zand. Deze trechtervormige landschapselementen worden orgelpijpen genoemd. Deze orgelpijpen en zogenaamde schotenvormige “kommen” met een doorsnede van enkele tientallen meters (‘dolines’), ontstonden doordat kalksteen oploste in water, een proces dat karst wordt genoemd. Daarnaast zijn prachtige, met kiezelzuur aan elkaar gekitte rotsblokken van zandsteen terug te vinden in het prachtige Limburgse Vijlenerbosch. Niet alleen mooie natuur, maar ook pittoreske plaatsjes sieren het landschapsbeeld van Limburg. Bovenop de toppen van de glooiende heuvels liggen ze als schilderachtige dorpjes in de verte. In toeristische Vaals, dat gezien kan worden als een voorstad van Aken omdat het aan deze grote Duitse stad is vastgegroeid, hoor je een mengelmoes van Duits en Nederlands. Meer dan een kwart van de inwoners van het dorpje heeft namelijk de Duitse nationaliteit. Op de top van de Vaalserberg ligt het Drielandenpunt: daar waar de drie grenzen van Nederland, België en Duitsland elkaar raken. Het punt wordt gemarkeerd door een betonnen monument. Vrijwel ernaast vind je het hoogste punt van Nederland, wat zich 322,5 meter boven NAP bevindt en op Belgisch grondgebied staat een hoge toren die je een geweldig uitzicht over het landschap biedt. Je komt langs een U-vormig wit herenhuis. Het huidige kasteel werd in 1761 gebouwd door de lakenfabrikant Johann Arnold von Clermont uit Aken, die zijn fabrieken naar Vaals verplaatste. Op het landgoed verrees een modern slot in classicistische stijl en rondom het huis werd een prachtig park aangelegd, waarop een mausoleum kwam te staan voor familieleden van de eigenaar. Bij het kasteel, dat drie vleugels heeft die een voorplein omsluiten, ligt ook een kasteelboerderij met een oude watermolen die de Vaalsbroekermolen wordt genoemd. Verder op de route zie je nog twee andere prachtige historische watermolens. Aan de rand van het stadje Gulpen zie je aan het gelijknamige stroompje de Neubourgermolen staan. Deze molen wordt ook wel de Molen van Roex genoemd. Het is een middenslag watermolen die in 1712 werd geplaatst om papier te malen. Tot 1840, met uitzondering van de periode 1809-1816, vermaalde de molen kleding tot pulp, waar handmatig papier van werd geschept. In 1853 werd besloten de molen om te bouwen tot een graanmolen, waar in 1907 een turbine met ijzeren gangwerk in geplaatst werd. Verdere modernisatie werd in 1930 doorgevoerd, toen er een elektromotor in de molen werd geplaatst. In het tegenwoordige Rijksmonument is een restaurant annex pannenkoekenhuis gevestigd. De route vervolgend kom je langs kasteel Groenendael en de Groenendaalsmolen. Oorspronkelijk hoorde de Groenendaalsmolen, die bij Euverem op het water van de Gulp maalt, bij Kasteel Groenendaal. Het exacte bouwjaar is onbekend, maar wat we wel weten is dat de watermolen werd gebruikt om koren te malen en ook wel de “Groenendalsmolen” werd genoemd. In 1871 waren de molen en bijbehorende woning zo in verval geraakt dat ze gesloopt en herbouwd werden. Een luguber feit is dat in 1939 een achttienjarige dienstbode door een draaiende as werd gegrepen. Zijn verwondingen waren zo ernstig dat hij er aan overleed. De molen is in 1966 volledig omgebouwd tot woonhuis verloor daarmee zijn functie als korenmolen. Omdat de molen particulier bewoond wordt, is hij ook niet te bezichtigen.