Gysbert Japicx

De volledige routebeschrijving met uitgebreide informatie over Gysbert Japicx en de verhalen rondom zijn leven zijn verkrijgbaar in de winkel van it Gysbert Japicxhûs. Het is tevens het startpunt van de route. 

It Gysbert Japicxhûs, het geboortehuis van Gysbert Japicx, staat aan de Wipstraat 6 in Bolsward. Het museum en de winkel zijn open op: maandag 13.30-17.00 uur. Dinsdag t/m vrijdag van 09.00-12.30 uur en van 13.00-17.00 uur. In juni en september op de zaterdagen van 11.00 - 13.00 uur, op de zaterdagen in juli en augustus van 11.00 - 15.00 uur. Op Open Monumentendag doorlopend geopend van 10.00 - 17.00 uur. 

In het museum kom je meer te weten over het leven van Gysbert Japicx en het werk dat hij heeft nagelaten. Gysbert Japicx, die in 1603 werd geboren, wordt gezien als de grondlegger van de geschreven Friese taal. In zijn tijd werd het Fries niet (meer) geschreven, maar nog wel gesproken. Gysbert was geïnteresseerd in taal. Hij bezocht de Latijnse school en werd later schoolmeester in Witmarsum. Daar werd het echte Fries gesproken, zoals dat op het platteland gebruikelijk was en daarin heeft hij vele gedichten geschreven. Ook voelde hij zich verbonden met de kerk. Hij was voorzanger in de grote Martinikerk in Bolsward en vertaalde veel psalmen vanuit het Nederlands naar de Friese taal.

Gysbert zijn vader was eveneens een bekend persoon. Hij was Kistenmaker van beroep en enige tijd burgemeester van de stad Bolsward (een kistenmaker in die tijd was iemand die tevens gespecialiseerd was in het maken van houtsnijwerk). Het houtsnijwerk in de raadzaal van het stadhuis is van zijn hand. Tevens hield hij zich bezig met het ontwerp en de bouw van het stadhuis, zoals dat vandaag de dag nog te zien is. Het stadhuis werd tussen 1614 en 1617 gebouwd.

Gysbert Japicx trouwde met Sijcke Salves uit Leeuwarden. Samen kregen ze 6 kinderen, die allemaal zijn overleden aan de gevreesde ziekte; de pest. Ondanks het vele verdriet dat dat gegeven moet hebben, is Gysbert altijd doorgegaan met dichten. 

Zijn werk is pas na zijn dood uitgegeven. Het verzamelde werk van Gysbert heet ‘de Friese Rymlerije’ en de eerste druk daarvan werd uitgegeven in 1668 door zijn vriend Gabbema, die zelf ook een uitstekend dichter was. Een uitgave daarvan ligt in een vitrine in het museum, dat handelt over het leven van Gysbert Japicx. 

Later zijn er veel boeken over Gysbert Japicx en zijn werk geschreven en is er onderzoek gedaan naar datgene wat hij achterliet. Gysbert heeft zijn eigen spelling van de taal moeten bedenken en tot op de dag van vandaag is dit de basis van de Friese schrijftaal. 

De fietstocht gaat naar Witmarsum, het dorp waar Gysbert lesgaf. Verder komt u ook in Burgwerd, waar familie van Gysbert heeft gewoond en waarvan de geschiedenis eveneens interessant is.

Geniet u vooral van het weidse Friese platteland, zoals Gysbert dat ook deed. De natuur en de liefde waren voor hem grote inspiratiebronnen. Gysbert was de grootste Friese dichter uit de renaissance en tijdgenoot van Vondel, Huygens en Bredero. 

Geniet!

Deze route is samengesteld door de Gysbert Japicx Holckema Stichting voor de Open Monumentendag 2019 en de activiteiten rondom de Gysbert Japicxpriis útrikking 2019.