Zilverroute Voorschoten

Pak de fiets en proef, beleef en ontdek de Parel aan de Vliet. Er valt van alles te beleven; je ontdekt het zilververleden van het dorp en fietst langs vele monumenten die in deze online fietsroute uitgelegd worden. Ontdek de prachtige parken, pak een terrasje aan de Voorstraat en loop door de kasteeltuinen van Kasteel Duivenvoorde, onderweg op deze belevingsroute die voert langs landerijen en water. De informatieborden in Voorschoten geven je informatie over de historische locaties in het dorpscentrum en op de route.

Met de verbinding naar de singels van Leiden is deze route 26 km, een rondje Voorschoten vanaf TOP Voorschoten is 17 km. 

De Zilverfabriek
Wanneer je vanuit Leiden naar Voorschoten rijdt, ligt bij binnenkomst van het dorp aan je rechterhand de Zilverfabriek. Het witte gebouw is herkenbaar aan de langgerekte vorm met trapgevels aan beide uiteinden. De oprichter van de fabriek was de uit Utrecht afkomstige zakenman Johannes M. van Kempen III. Zijn werkplaats daar was te klein geworden en de gemeente Utrecht gaf geen toestemming voor zijn uitbreidingsplannen. Daarom verhuist hij met zijn gezin in 1857 naar Voorschoten waar hij wel de mogelijkheid kreeg om zijn grootse plannen uit te voeren. Met de ligging in het groen en nabij het water (de Vliet) en de spoorlijn was de ligging van de nieuwe zilverfabriek ideaal voor Van Kempen. Vanuit hier kon hij handel drijven. Hij kocht het landgoed Berbice en het ernaast gelegen terrein. Daar liet hij zijn Zilverfabriek bouwen.

De betekenis van de Zilverfabriek voor Voorschoten
De komst van de Zilverfabriek zou Voorschoten een geheel ander aanzien geven. Vanaf het begin – in 1858 - ging het zakelijk goed met het bedrijf; er moest regelmatig worden uitgebreid, totdat het gebouw rond 1900 zijn uiteindelijke vorm kreeg. Johannes van Kempen III was niet alleen een slimme zakenman maar vanuit zijn christelijke levensovertuiging ook een sociaal bevlogen man. Van Kempen wilde een fabriek met machines die op stoom werden aangedreven. Voor die tijd was dat zeer vooruitstrevend. Voor de arbeiders moesten er goede werkomstandigheden komen en daarom werden er grote ramen en gasverlichting aangebracht. Zo konden ze langere werkdagen maken.

Naast goede werkomstandigheden zorgde van Kempen ook voor goede leefomstandigheden door het oprichten van een ziekenfonds, een weduwenfonds en een pensioenfonds.
Ontspanning verkreeg men door zich bij de muziekvereniging Benvenuto aan te sluiten; de muziekinstrumenten weren betaald door de firma. Bovendien maakte het voltallige personeel iedere zomer een gezamenlijk uitstapje in het land op kosten van de zaak met behoud van loon.

Zijn opvolgers uit de familie van Kempen zetten de zaak op dezelfde voet voort. Zij lieten onder andere veertien huizen bouwen (nu stukje Leidseweg tot aan de Hofweg) en een vijftal huizen naast de Zilverfabriek voor het hogere personeel. Mensen werkten graag bij de Zilverfabriek – van generatie op generatie.

De Zilverfabriek van “van Kempen en Begeer”
In 1919 fuseerde het bedrijf met twee andere bedrijven. Na een reorganisatie in 1924 werd Carel Begeer benoemd tot Directeur-Generaal van het bedrijf. De familie Van Kempen verhuist naar Den Haag. Pas in 1937 zou Carel Begeer met zijn gezin op Berbice gaan wonen. Carel Begeer was veel meer een kunstenaar dan een zakenman. Zijn artistieke opleiding als zilversmid had hij in Duitsland genoten, dat toen aan de basis stond van het industrieel productontwerp. Begeer wilde producten ontwerpen die kunstzinnig verantwoord waren en trok daarvoor (internationale) kunstenaars aan. De - soms unieke - voorwerpen uit zijn periode als directeur staan nog altijd hoog aangeschreven. Het bedrijf maakte hoogwaardige zilverwerken zoals serviezen, bestek, kunstvoorwerpen. Ook maakte de zilverfabriek vele zilverwerken voor het koninklijk huis.

Bezienswaardigheden in Voorschoten
In Voorschoten, dat ook wel Parel aan de Vliet wordt genoemd, is het verhaal van de zilverhistorie in het dorp nog te zien. Diverse bezienswaardigheden op deze fietsroute vertellen het verhaal. Met hoogtepunten als de Zilverfabriek en Buitenplaats Berbice – die tijdens de Open Monumentendagen open voor publiek zijn (in de Zilverfabriek zijn hedendaags bedrijven gevestigd). Maar ook Museum Voorschoten (zilverexpositie eind 2019) en Kasteel Duivenvoorde waar zilverwerk uit de fabriek te zien is.

Route
Deze route is geschikt voor alle leeftijden. De route leidt langs diverse speeltuinen en parken, waardoor er vele afstapmomenten mogelijk zijn. In Leiden voert de fietstocht langs de Tuin van de Smid, een initiatief van een smid die nu een biologische eet- en speellocatie in het park heeft gerealiseerd.

Vorstelijk Vrij

Bekijk hier de promotiefilm van Voorschoten - Wassenaar.